آیت الله اراکی: اهداف دین توسط فقه اجتماعی محقق می‌شود

به گزارش خبرنگار مهر، آیت الله محسن اراکی بعد از ظهر سه شنبه در نخستین پیش همایش ششمین همایش کتاب سال حکومت اسلامی که با موضوع معرفی کتاب اصول فقه نظام که در مدرسه عالی حوزوی ولی امر (عج) قم برگزار شد، اظهار کرد: تردیدی در ضرورت پرداختن به فقه نظام که از آن به فقه کلان یا فقه اجتماعی تعبیر می‌کنیم، وجود ندارد که البته اینگونه مباحث در «علم الاجتماع الاسلامی» مورد توجه است.
عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری بیان کرد: انسان یا مُکلّف، موضوع تکلیف شرعی است که البته برخی تکالیف شرعی، فردی و برخی دیگر جمعی و یا اجتماعی است.
استاد حوزه علمیه قم ابراز کرد: برخی افعال، تکوینا فعل جمعی و اجتماعی است، اما برخی افعال بر اساس تشریع شارع، فعل جمعی است که نماز جمعه از آن جمله است.
آیت الله اراکی اقامه حکومت را تکوینا فعل جمعی و اجتماعی خواند و گفت: البته می‌توان درباره شیوه حکومت و نحوه اجتماع مردم ساعت‌ها بحث و تبادل نظر داشت.
عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری عنوان کرد: وظیفه رسول آن است که به سراغ مردم برود و آنان را به خدا دعوت کند؛ اما روایات درباره امام به عنوان وصی الرسول مطرح می‌کنند که مردم باید به سراغ امام بروند.
وی اضافه کرد: وظیفه رسول به عنوان یک شخصیت دارای رسالت، اقامه امت و ایجاد امت بر مبنای دو پیمان اطاعت و نصرت است.
آیت الله اراکی با بازخوانی آیه مبارکه «اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم» تصریح کرد: عدم تکرار واژه اطیعوا برای اولی الامر به آن معناست که همان نوع اطاعتی که باید از رسول بشود؛ باید از اولی الامر هم بشود.
وی بیان شهادتین توسط فرد مسلمان را به معنای عضویت در امت رسول دانست و افزود: در ادامه، وظیفه شناخت امام (ع) و تبعیت از او و نصرت وی به عهده مسلمانان می‌آید.
وی با اشاره به آیه مبارکه «لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط» گفت: اقامه عدل اجتماعی، یک تکلیف جمعی است و تنها با حضور امام (ع) حاصل نمی‌شود، بلکه نیاز به حضور مردم در صحنه هم هست.
آیت الله اراکی با یادآوری آیه مبارکه «ان ارسل معی بنی اسرائیل» اظهار کرد: حضرت موسی (ع) بیش از آنکه خود فرعون را به حق دعوت کند، از او می‌خواست تا بنی اسرائیل را آزاد کند تا بتواند امت تشکیل دهد که البته در نهایت هم این امت تشکیل شد و توانستند بر فرعون پیروز شوند.
استاد حوزه علمیه قم با تصریح بر اینکه فقه نظام جایگزین فقه فردی نمی‌شود، گفت: هر فرد دارای دو نوع تکلیف یکی به عنوان فرد و دیگری به عنوان یکی از اعضای جامعه است.
وی افزود: بر این اساس باید گفت فقه اجتماعی است که اهداف دین را محقق می‌کند و بنابراین تنها با فقه فردی اهداف دین محقق نمی‌شود.
عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری آیاتی مانند «و اعدوا لهم ما استطعتم من قوه» و یا «و اقیموا الوزن بالقسط» را آیات بیان کننده تکالیف اجتماعی عنوان کرد و گفت: احکام اجتماعی باید نظام مند باشند تا بتوان نظم اجتماعی را بر اساس آن بنا نهاد.
آیت الله اراکی خاطرنشان کرد: نظام به معنای توجه به احکامی است که نظم اجتماعی را برقرار می‌کند و بر این اساس، فقه نظام هم توجه به همین احکام دارد.