سونامی چاقی دانش آموزان فارسی زنگ خطری برای سلامت نسل آینده

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها، سمیه رعیتی: امروزه و در جامعه پیشرفته‌ای که تکنولوژی حرف اول را می‌زند عدم تحرک و فقر حرکتی در میان همه اقشار دیده می‌شود که این معضل در میان جوانان، نوجوانان، نونهالان و دانش‌آموزان رشد بیشتری دارد، چرا که با وجود بازی‌های رایانه‌ای دیگر زمانی برای ورزش و تحرکات جسمانی و فیزیکی باقی نمی‌ماند و همین امر موجب بروز و ظهور امراض مختلف از جمله چاقی در بین کودکان و نوجوانان شده است.
بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی نوجوانان و دانش آموزان زیر ۱۸ سال می‌بایست روزانه ۶۰ دقیقه فعالیت با شدت متوسط داشته باشند که متأسفانه این میزان در بین اغلب آنها وجود ندارد و آنان تنها به ساعت آموزشی درس تربیت بدنی در مدارس اکتفا کرده‌اند که به هیچ عنوان جوابگوی این کم تحرکی و فقر حرکتی نیست.
گرچه حضور دانش‌آموزان در ساعات ورزش و علاقه‌مندی آنها به درس تربیت بدنی به عواملی از جمله معلم متخصص حوزه ورزشی، تجهیزات مناسب و فضای ورزشی کافی در مدارس بستگی دارد؛ اما در برخی از مدارس نه تنها دانش‌آموز را ترغیب به درس تربیت بدنی نمی‌کنند، بلکه برخی از معلمان دروسی مثل ریاضی، علوم، شیمی و فیزیک این ساعت را زمانی برای جبران کمبود تدریس خود استفاده کرده و دانش آموز را از همان زمان اندک ورزش هم محروم می‌کنند.
تغذیه ناسالم تأثیر بسزایی در چاقی دانش‌آموزان دارد
موضوع دیگری که باید در زمینه چاقی دانش‌آموزان به آن توجه شود نوع، میزان و زمان تغذیه نسل نوجوان و دانش‌آموزان است.
مریم مهارت رئیس گروه بهبود تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شیراز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به تأثیر بسزای تغذیه در چاقی دانش‌آموزان، گفت: سلامت جسمانی کودکان تا حد زیادی به تغذیه سالم آنان بستگی دارد.
امری که در سالهای اخیر به علت افزایش مصرف فست فود و غذاهای آماده توسط خانواده‌ها و نیز ریزه‌خواری با تنقلات چرب و شیرین و شور در مدرسه به بیراهه رفته و سلامت دانش‌آموزان را به جد به خطر انداخته است.
وی با بیان اینکه موضوع مهم دیگر میان وعده دانش‌آموزان در مدارس است، افزود: قطعاً نباید این میان وعده شامل کیک، بیسکویت، آبمیوه‌های صنعتی، نوشابه و تنقلات ناسالم باشد که همه این موارد از مهم‌ترین عوامل چاقی دانش‌آموز در دراز مدت به شمار می‌رود.
افراد دارای اضافه وزن در معرض خطر ابتلاء به بیماری‌های متابولیک هستند
این کارشناس حوزه سلامت با بیان اینکه هر چند بحث اضافه وزن و چاقی در همه گروه‌های سنی موضوع به روز بوده و از اولویت‌های سازمان بهداشت جهانی و وزارت بهداشت به شمار می‌رود؛ گفت: اما این امر در کودکان برای ما حائز اهمیت‌تر است چرا که کودکانی که در سنین پایین دچار چاقی هستند احتمال اینکه در بزرگسالی چاق شوند بیشتر خواهد بود، از طرفی نیز درگیر بیماری‌های متابولیک همچون فشار خون بالا، دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی، پوکی استخوان و افسردگی می‌شوند به همین خاطر نیاز است که زمینه پیشگیری را از مدارس آغاز کنیم.
وی بر عامل مهم آموزش در پیشگیری این معضل اشاره کرد و ادامه داد: هم اکنون توسط مراکز جامع سلامت آموزش‌هایی در راستای چاقی و اضافه وزن دانش‌آموزان به والدین و کادر مدرسه در حال انجام است که این رسالت توسط بیش از ۱۵۰ کارشناس تغذیه در مراکز متعدد جامع سلامت در استان فارس صورت می‌گیرد.
مهارت با تاکید بر این موضوع که اگر این ماجرا در سنین کودکی درمان نشود در سن بالاتر بسیار پیش‌رونده افزایش خواهد یافت، تصریح کرد: در آن صورت وزارت بهداشت مجبور است هزینه‌هایی که قرار است بابت سلامت مردم صرف شود به درمان آنان اختصاص دهد.
از هر پنج دانش آموز در فارس یک نفر دارای اضافه وزن است
رئیس گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز در ادامه به ارائه آماری نگران کننده از چاقی دانش‌آموزان پرداخت و گفت: طبق آخرین آمار سامانه سیب، در استان فارس از هر پنج دانش‌آموز یک نفر دچار اضافه وزن و چاقی است که همین عدد وقتی به دوران جوانی و بزرگسالی می‌رسد از هر دو نفر یک نفر به این معضل دچار است که پدیده نگران کننده‌ای است.
وی ادامه داد: پدر و مادر الگوی تغذیه‌ای آشکاری برای فرزندان خود هستند که به فرزند یاد می‌دهند چه میزان غذا در هر وعده مصرف کنند و نوع تغذیه به چه صورت باشد.
این کارشناس حوزه سلامت در دانشگاه علوم پزشکی شیراز در پایان با اشاره به ضرورت تحرک جسمانی کودکان و نوجوانان در طول روز افزود: علاوه بر تغذیه مناسب ورزش و حرکات نرمشی از جمله عوامل مهمی است که بر سلامت جسمی و روحی افراد اثرگذار است س فعالیت بدنی به اندازه و مناسب می‌بایست در برنامه خانواده و مدرسه وجود داشته باشد.
حرکت به سمت آپارتمان نشینی دانش آموزان را کم تحرک کرده است
بهزاد جامعیان رئیس اداره سلامت و تندرستی اداره کل آموزش و پرورش استان فارس نیز در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: علاوه بر مباحث تغذیه‌ای، کم تحرکی را از جمله موارد مهمی است که بر چاقی دانش‌آموزان تأثیرات بسیار زیادی دارد.
وی ادامه داد: زندگی در آپارتمان‌های کوچک و شهرهای آلوده و فاصله گرفتن از زندگی‌های سنتی سال‌های اخیر، موجب افزایش کم تحرکی، میزان کم ورزش و در نتیجه چاقی در بین دانش آموزان به خصوص دختران دانش‌آموز شده که گرایش بیشتر آنان به لوازم آنلاین نیز به این مساله دامن زده است.
جامعیان با بیان این نکته که در گذشته زندگی و جست و خیز در حیاط منزل و کوچه موجب افزایش تحرکات جسمانی کودکان بود، افزود: امروزه با تغییر الگوی زندگی و حرکت به سمت آپارتمان نشینی و علاقمندی به بازی‌های آنلاین و فضای مجازی نسل جدید به ویژه نوجوانان را به حالت سکون درآورده است که متأسفانه عامل اصلی فقر حرکتی دانش‌آموزان به شمار می‌رود.
این مقام مسئول با اشاره به شیوع بیماری همه گیر کرونا، قرنطینه خانگی و استفاده اجباری دانش‌آموزان از گوشی‌های تلفن همراه در زمان یاد شده، گفت: شاید مهمترین علت اصلی آغاز این معضل، از زمان کرونا بود که باعث افزایش معنادار چاقی در بین دانش‌آموزان پایه‌های مختلف شد.
وی ادامه داد: یکی از راهکارهایی که در حال حاضر آموزش و پرورش برای جبران شرایط ایجاد شده در نظر گرفته، به حرکت واداشتن دانش‌آموزان در ساعاتی است که در اختیار مدرسه و در ساعت تربیت بدنی قرار دارند.
از طرفی نیز به مدارس مختلف حتی غیرانتفاعی و شبانه روزی‌ها تاکید شده که دانش‌آموزان را به ورزش و تحرک جسمانی ترغیب کرده و تحت هیچ شرایطی زنگ ورزش مدارس توسط دیگر معلمان گرفته نشود.
جامعیان در ادامه استفاده از غذاهای فست فود، نیمه آماده، تهیه شده در بیرون از منزل و تنقلات را عامل دیگری بر افزایش وزن دانش‌آموزان دانست و افزود: در جلساتی که با علوم پزشکی برگزار شده، از کارشناسان تغذیه درخواست کرده‌ایم تا چندین نوع صبحانه سالم را در قالب کتابچه‌های آموزشی در اختیار آموزش و پرورش قرار دهند تا والدین برای دانش‌آموز تهیه کرده که مجبور استفاده از تنقلات ناسالم نشوند.
رئیس اداره سلامت و تندرستی اداره کل آموزش و پرورش استان فارس در پایان در انتقاد به کمبود فضاهای ورزشی در مدارس تصریح کرد: اگرچه در سه سال گذشته انقلاب بزرگی در ساخت فضاهای ورزشی مدارس ایجاد شده و امید است که در سال‌های آینده نیز این میزان نیز به دو برابر برسد اما باز هم تا نقطه مطلوب فاصله بسیار داریم که باید جبران شود