طرح تولید داروی گیاهی درمان سرطان ریه در مرحله کارآزمایی بالینی

جلال الدین غنوی مدیرعامل یک مجموعه دانش بنیان با اشاره به تاسیس این شرکت فناور فعال در زمینه تولید دارو و تجهیزات پزشکی در سال ۱۳۹۱ افزود: تاکنون مستندات سه داروی کروناسیف، دیکلودیپین و سیلدیپین را بر اساس ثبت اختراع بین المللی به سازمان غذا و دارو ارائه کرده‌ایم که اسپری کروناسیف به تولید صنعتی رسیده است.
وی با اشاره به اینکه، این مجموعه دانش بنیان دارای سه بخش نیمه جامدات، جامدات و بخش اتاق تمیز است، در توضیح طرح استفاده از سیاهدانه در درمان سرطان ریه اظهارکرد: در سال‌های اخیر، با توجه به تکامل همزمان گیاهان با بشر، استفاده از دارو‌های جدید بر پایه مواد طبیعی با استقبال زیادی رو‌به‌رو شده است که نمونه آن داروی تاکسول (استخراج شده از پوست درخت سرخدار که در درمان سرطان پستان کاربرد دارد) است که با حداقل عارضه روی سلول‌های سالم، به شکل مناسبی سلول‌های سرطانی را نابود می‌کند.
این فعال حوزه گیاهان دارویی ادامه داد:از طرفی این دارو‌ها نسبت به دارو‌های شیمیایی ارزان‌تر و عوارض کمتری دارند، اما روش‌های انتقال ماده موثره این گیاهان به سلول‌های سرطانی هنوز یکی از چالش‌های اساسی محسوب می‌شود و تهیه ماده موثره به شکل خالص و در موضع خاص تاکنون جز موارد انگشت شمار استفاده نشده است.
وی با بیان اینکه در دنیای امروزی نسبت بیماران مبتلا به سرطان به کل جامعه به سرعت رو به افزایش است، افزود: در این میان به دلیل استفاده از سیگار، قلیان و آلاینده‌های صنعتی، تعداد مبتلایان به سرطان ریه سیر صعودی داشته است.
غنوی اضافه کرد: با توجه به تایید اغلب کشور‌های دنیا درباره استفاده از گیاهان دارویی با اثربخشی اختصاصی بر روی مجاری تنفسی، از آثار شناخته شده متعدد تیموکینون (ماده موثره اصلی گیاه سیاهدانه) روی سلول‌های سرطان ریه و اثر آپوپتتیک آن که در ساختار ریه جهت حذف سلول‌های سرطانی را در فرمولاسیون اسپری تنفسی استفاده کنم.
وی گفت: از دیگر مزیت‌های استفاده از این گیاه این است که در غلظت‌های سمیت سلولی (سیتوتوکسیسیته) بر روی سلول‌های سرطان ریه، هیچ‌گونه اثر سمی بر روی سلول‌های سالم (براساس اغلب مستندات چاپ شده) ندارد.
از آنجائی‌که پایداری تیموکینون و نگهداری آن به عنوان دارو چالش بزرگی محسوب می‌شود، استفاده از روش اسپری لیپوزومال و دارورسانی هوشمند بر اساس ثبت اختراع بین المللی و به عنوان روشی بدیع در دنیا، به ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان علوم و فناوری‌های گیاهان دارویی و طب سنتی ارائه شد.
مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان در پاسخ به این سوال که اکنون پیشرفت این طرح در چه مرحله‌ای است، تصریح کرد: استخراج روغن سیاهدانه پس از انتخاب بهترین بذر با استفاده از دستگاه فشار سرد/ Cold Press و پیش تیمار بذر سیاهدانه در نیتروژن مایع انجام، نتایج با روش استخراج به کمک امواج میکرو ویو مقایسه شد و تخلیص تیموکینون با استفاده از تکنیک‌های کروماتوگرافی و HPLC انجام گرفت.
وی ادامه داد: سپس آثار سمیت سلولی تیموکینون روی سلول‌های سرطانی A ۵۴۹ و سلول‌های نرمال HGF بررسی شد.
همچنین فرمولاسیون پیشرفته و هوشمند دارو و استفاده آن به شکل کاملا انحصاری در اسپری‌های تنفسی انجام شده و در مرحله انجام کارآزمایی بالینی در بیمارستان مسیح دانشوری است.
غنوی وی با بیان اینکه این طرح تحت حمایت‌های مادی و معنوی ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی است، بیان کرد: اعضای این تیم تخصصی شامل دو فیتوشیمیست، بیوتکنولوژیست پزشکی، انکولوژیست و فوق تخصص ریه هستند و اثر بالینی اسپری لیپوزومال تیموکینون را پس از دریافت مجوز بر بیماران مبتلا به سرطان ریه مورد آزمون قرار خواهند داد.
وی گفت: در صورتی‌که نتایج این طرح بر اساس نظر کمیته تخصصی پژوهشکده سل و بیماری‌های ریوی موفق باشد و مجوز کمیته اخلاق پزشکی دریافت کند، پس از اخذ مجوز‌های لازم از سازمان غذا و دارو به عنوان داروی مکمل در سبد دارویی بیماران مبتلا به سرطان ریه قرار خواهد گرفت.
منبع: معاونت علمی ریاست جمهوری