موافقتنامه مشارکت راهبردی؛ چشم‌انداز جدید ایران و روسیه
به گزارش مشرق، کانال تلگرامی اندیشکده تهران نوشت:
ایران و روسیه به زودی سند موافقتنامه مشارکت راهبردی همه جانبه را امضا خواهند کرد که از این پس مبنا و اساس روابط دو کشور در نظر گرفته خواهد شد.
امضای این سند بین تهران و مسکو نمایانگر رویکردی مهم در روابط دوجانبه است که چشم‌انداز مشترکی را برای همکاری‌های در حوزه‌های مختلف ترسیم می‌کند.
پیش‌تر نیز دو کشور همزمان با تحولات مرتبط با رویداد یازدهم سپتامبر، توافق مشابهی را امضا کرده بودند.
«معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه» که در سفر محمد خاتمی، رئیس‌جمهور وقت ایران به مسکو در تاریخ ۲۲ اسفند ۱۳۷۹ (دوازدهم مارس ۲۰۰۱) به امضا رسید، سنگ بنای مناسبات جدید دو کشور در بیش از دو دهه گذشته بود.
تصویب آن معاهده در مجلس در شرایطی صورت گرفت که چندماه از واقعه یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ گذشته بود و ایالات متحده اقدام به لشکرکشی به افغانستان کرده بود.
این وضعیت از سوی بسیاری از تحلیلگران غربی به عنوان پیامی مستقیم و معنادار از سوی ایران و روسیه به آمریکا تعبیر شد.
در آن زمان، بسیاری بر این باور بودند که تهران و مسکو قصد دارند برای کاهش نفوذ ایالات متحده در خاورمیانه از طریق راه‌های دیپلماتیک و حتی نظامی همکاری کنند.
جدا از واکنش‌های منفی در غرب، این معاهده دارای مفاد نسبتاً مهمی در آن زمان بود.
بااین‌حال آن معاهده بر مبنای مسائل اساسی دو کشور در همان زمان تنظیم شده بود.
طی سال‌های اخیر، هم تحولات بیشماری در سطح منطقه و نظام بین‌الملل رخ داده و هم ماهیت روابط ایران و روسیه دگرگون شده است.
بنابراین دو کشور ناگزیر به بازنگری در این معاهده، به روز کردن و گنجاندن مفاد جدیدی در آن هستند.
بر این اساس، توجه به چند نکته درباره موافقتنامه جدید حائز اهمیت است:
موافقتنامه مشارکت راهبردی همه جانبه ایران و روسیه که در میان تغییرات مهم ژئوپولیتیک امضا خواهد شد، به دنبال تقویت شراکت دو کشور در حوزه‌های مختلف است.
برخلاف فضاسازی‌های رسانه‌های غربی و تعبیرهای ضدغربی، محتوای آن صرفاً مبتنی بر توسعه روابط دوجانبه و همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی است و علیه هیچ طرف سومی تنظیم نشده است.
حتی تمایل طرفین برای همکاری نزدیکتر در زمینه دفاعی، بیانگر تعامل در راستای برقراری صلح و امنیت در سطوح منطقه‌ای و جهانی است.
در دنیای امروز که با سرعتی بی‌سابقه دستخوش دگرگونی است، کشورهایی موفق خواهند بود که بتوانند همکاری‌های خود را ساختارمند کنند تا از آسیب‌های تحولات ناگهانی در امان بمانند.
این ساختارمندی نه‌تنها شامل توافقات اقتصادی و تجاری می‌شود، بلکه باید به حوزه‌های فرهنگی، علمی و فناوری نیز گسترش یابد.
از این‌رو، علاقه دو کشور به انعقاد سندی بلندمدت و راهبردی، ناشی از ضرورت‌های سیاست خارجی تهران و مسکو است.
تمایل به ایجاد یک چارچوب قانونی و عملی برای همکاری‌های آتی، نشان‌دهنده درک عمیق هر دو کشور از شرایط پیچیده و متغیر جهانی است.
هر دو کشور دارای منافع همسو و تهدیدهای مشترک در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی هستند.
این منافع مشترک در شرایط کنونی، به‌ویژه در برابر چالش‌هایی نظیر تروریسم، تحریم‌های اقتصادی و فشارهای سیاسی از سوی قدرت‌های غربی، اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
موافقتنامه مشارکت راهبردی همه جانبه می‌تواند مبنایی مؤثر برای توسعه و تقویت روابط دو کشور در زمینه‌های مختلف باشد.
به عنوان مثال، ایران و روسیه با تحریم‌های اقتصادی قابل توجهی از سوی کشورهای غربی مواجه هستند.
این سند می‌تواند با ایجاد یک چارچوب اقتصادی جایگزین، تاب‌آوری اقتصادی طرفین را تقویت کند و به آنها اجازه دهد تا از سیستم‌های مالی سنتی دوری کنند و تأثیرات تحریم‌ها را کاهش دهند.
روسیه در سال‌های اخیر نگاهی کاملاً مثبت نسبت به توسعه همکاری با ایران داشته است.
تلاش مسکو برای عضویت ایران در بریکس و سازمان همکاری شانگهای و همچنین حضور ناظر ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا، از مصادیق رویکرد راهبردی مسکو به تهران به شمار می‌آیند.
ایران نیز در سیاست خارجی خود به‌دقت مراقب است که ضمن برقراری روابط مستحکم با تمامی کشورهای دوست، استقلال و اهداف منطقه‌ای و بین‌المللی خود را حفظ کند.
با توجه به مباحث فوق و جدا از فضاسازی‌های احتمالی علیه این سند در داخل و خارج، این سند می‌تواند تحول مهمی در روابط دو کشور پدید آورد.
بر این اساس، باید سند موافقتنامه مشارکت راهبردی همه جانبه ایران و روسیه را نماد یک رویکرد مجدانه برای ایجاد یک شراکت مقاوم در میان فشارهای ژئوپولیتیکی فزاینده‌ای تلقی کرد که هر دو کشور با آنها مواجه هستند.
*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.