اقتصاد دیجیتال یکی از محورهای کلیدی توسعه اقتصادی کشور

باشگاه خبرنگاران جوان؛ پریزاد اقبالی - مهیار خدادادی، کارشناس امنیت سایبری و فضای مجازی معاونت علمی ریاست جمهوری در گفت‌و‌گو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: «یکی از ویژگی های فضای سایبری ایده‌آل، دسترسی آزاد و عادلانه به اطلاعات و ابزار‌های دیجیتال برای همه شهروندان است.
به عنوان نمونه، در بسیاری از کشور‌های پیشرفته مانند سوئد، دسترسی به اینترنت پرسرعت و بدون محدودیت، از جمله ابتدایی‌ترین خدماتی است که دولت‌ها برای شهروندان خود فراهم می‌کنند.
سوئد، به‌عنوان یکی از پیشگامان فناوری اطلاعات در جهان، با سیاست‌های حمایتی خود از نوآوری‌های دیجیتال، توانسته فضایی ایجاد کند که در آن، شهروندان به راحتی به منابع علمی، فرهنگی و اقتصادی جهانی دسترسی داشته باشند.
در مقابل، محدودیت‌هایی که اعمال می‌شود، نه‌تنها کاربران عادی را از بهره‌برداری فضای مجازی محروم کرده؛ بلکه توسعه اقتصادی و علمی را نیز با مشکلات جدی مواجه ساخته است.
»
مهیار خدادادی افزود: «سیاست‌های اعمال فیلترینگ، نه‌تنها موفق به محدودسازی دسترسی کاربران به سرویس‌ها نشد؛ بلکه به عاملی جهت گسترش رفتار‌های غیرقانونی در فضای سایبری مبدل شد.
این مشکلات نشان می‌دهند که سیاست‌های فیلترینگ، تأثیرات منفی گسترده‌ای بر ساختار اجتماعی، اقتصادی و اعتماد عمومی داشته است.
فیلترینگ امروز بیش از هر زمان دیگر، نیازمند نگاهی جامع و دقیق است.
همچنین با استناد به اسناد بالادستی مانند سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ و سیاست‌های کلی برنامه‌های توسعه‌ای کشور که هدف اصلی خود را تبدیل ایران به کشوری توسعه‌یافته با جایگاه نخست در حوزه‌های اقتصادی، علمی و فناوری در منطقه تعریف کرده است.»
این کارشناس امنیت سایبری و فضای مجازی ادامه داد: «می‌توان به این نتیجه رسید که اصول کلیدی این اسناد شامل توسعه فناوری، آزادی‌های مشروع و عدالت اجتماعی بوده که این اصول باید به‌عنوان چارچوبی برای تدوین سیاست‌های مرتبط با حکمرانی اینترنت و کاهش فیلترینگ استفاده شود.
رکن دیگر مهم یک فضای آنلاین کارآمد، امنیت سایبری است.
امنیت سایبری به عنوان سنگ‌بنای اعتماد در فضای اینترنت، نقش بسزایی در حفاظت از اطلاعات کاربران، زیرساخت‌های حیاتی و داده‌های کلیدی ایفا می‌کند.
آمار‌ها حاکی از آن است که ایران در سال‌های اخیر با موجی از حملات از جمله باج‌افزارها، حملات زنجیره تأمین و نفوذ به زیرساخت‌های حیاتی روبه‌رو بوده است.
این حملات نه تنها باعث خسارات مالی به سازمان‌ها و دولت شده‌اند؛ بلکه اعتماد کاربران به فضای مجازی را نیز کاهش داده‌اند.»
مهیار خدادادی اظهار کرد: «گزارش شرکت ارتباطات زیرساخت و آمار‌های آن نشان می‌دهد که شبکه اینترنت کشور تحت تأثیر تداوم سیاست‌های محدودکننده و فیلترینگ، ناامن شده است.
فیلترشکن‌هایی که طبق آخرین گزارش اندیشکده حکمرانی دانشگاه شریف و نظرسنجی ایسپا نشان می‌دهند ۸۳.۶ درصد کاربران ایرانی از آن ها استفاده می‌کنند، موجب تضعیف امنیت در تمام جوانب، علی‌الخصوص امنیت سایبری شده اند.
تحلیل گزارش‌های مختلف بیانگر آن است که این خسارات به تمامی جنبه‌های صنعت دیجیتال نفوذ کرده و آن را به شدت متأثر ساخته است.
از دیدگاه فنی، استفاده از فیلترشکن‌ها موجب بروز مخاطرات متعددی در بستر اینترنت اعم از ذخیره‌سازی و تحلیل ترافیک کاربران برای داده‌کاوی غیرمجاز و افزایش خطر حملات (MITM) می‌شود.»
این کارشناس امنیت سایبری و فضای مجازی گفت: «یکی از کلیدی‌ترین راهکار‌ها برای مقابله با تهدید‌های سایبری، بهره‌گیری از ابزار‌های هوش مصنوعی (AI) و ایجاد سیاست‌های اعتماد صفر (Zero Trust) است.
فناوری هوش مصنوعی با قابلیت تحلیل حجم گسترده‌ای از داده‌ها در زمان کوتاه، امکان شناسایی الگو‌های رفتاری غیرعادی در شبکه‌ها را فراهم می‌آورد.
رکن پایانی، مکل ارکان پیشین بوده دارای افزایش پهنای باند، توسعه فیبر نوری، بهبود زیرساخت‌های (ICT) و توسعه اقتصاد دیجیتال و اکوسیستم استارت‌آپی است.
اقتصاد دیجیتال در ایران به عنوان یکی از محور‌های کلیدی توسعه اقتصادی شناخته شده است.
گزارش‌ها حاکی از آن است که کسب‌وکار‌های آنلاین در ایران به سرعت در حال رشد هستند.»
مهیار خدادادی افزود: «در سال ۲۰۲۳، ارزش اقتصاد دیجیتال ایران به بیش از ۲.۵ میلیارد دلار رسیده و پیش‌بینی می‌شود که این مقدار در سال ۲۰۲۵ به بیش از ۵ میلیارد دلار افزایش یابد.
این رشد چشمگیر در بخش‌هایی مانند فروشگاه‌های اینترنتی، خدمات مالی آنلاین و کسب‌وکار‌های استارت‌آپی مشاهده می‌شود.
»