جهش ۵۴۴ درصدی اعتبارگیری قاعده مند شبکه بانکی در دی ماه ۱۴۰۳

به گزارش خبرنگار مهر، در حراج این هفته بانک مرکزی جمهوری اسلامی توسط این بانک جذب ۵ همتی پول از شبکه بانکی و مؤسسات اعتباری در قالب اعتبارگیری قاعده‌مند صورت گرفت.
بنا بر گزارش منتشر شده توسط بانک مرکزی، با توجه به پیش بینی این بانک از وضعیت نقدینگی در بازار بین بانکی، موضع این بانک در این هفته توافق بازخرید بود.
گزارش عملیات اجرایی سیاست پولی بانک مرکزی (منتهی به ۱۷ دی ماه ۱۴۰۳) در قالب عملیات اعتبارگیری قاعده‌مند به شرح زیر است:
اعتبارگیری قاعده‌مند ۷ روز منتهی به ۱۴۰۳/۱۰/۲۴ تاریخ ۱۴۰۳/۱۰/۱۸ ۱۴۰۳/۱۰/۱۹ ۱۴۰۳/۱۰/۲۰ ۱۴۰۳/۱۰/۲۱ ۱۴۰۳/۱۰/۲۲ ۱۴۰۳/۱۰/۲۳ ۱۴۰۳/۱۰/۲۴ تعداد بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی استفاده‌کننده ۹ ۹ روزهای تعطیلی بازار سرمایه ۷ ۷ ۹ ارزش اعتبارگیری (هزار میلیارد ریال) ۴۱۴.۱ ۴۲۹.۴ ۳۹۰.۶ ۳۹۱.۱ ۴۰۱.۲ ارزش توافق بازخرید سررسید شده (هزار میلیارد ریال) ۴۴۹.۷ ۴۱۴.۴ ۴۳۰.۳ ۳۹۰.۸ ۳۹۱.۳
بنا بر جدول بالا، در عملیات اعتبارگیری قاعده‌مند ۲۰۲ هزار و ۶۴۰ میلیارد تومان اعتبار به شبکه بانکی و مؤسسات اعتباری غیربانکی (ارزش اعتبارگیری یا اعتبار درخواستی این شبکه از ۱۸ تا ۲۴ دی ماه از بانک مرکزی) تزریق و با توجه به مجموع ارزش توافق بازخریدهای سررسید شده از ۱۸ تا ۲۴ دی ماه، ۲۰۷ هزار و ۶۵۰ میلیارد تومان از شبکه بانکی و مؤسسات اعتباری غیربانکی جذب شد.
لذا خالص تزریق پول بانک مرکزی در عملیات اعتبارگیری قاعده‌مند که حاصل از تفاوت مجموع اعتبار پرداخت شده به شبکه بانکی و مؤسسات اعتباری غیربانکی در این مدت نسبت مجموع ارزش توافق بازخریدهای سررسید شده است به منفی ۵,۰۱۰ میلیارد تومان رسید تا در این بخش از عملیات اجرایی سیاست پولی بانک مرکزی شاهد حدود ۵ همت جذب پول از شبکه بانکی و مؤسسات اعتباری غیربانکی توسط بانک مرکزی باشیم.
در حراج این هفته بانک مرکزی جمهوری اسلامی در مجموع توسط این بانک ۹۸۰ میلیارد تومان پول از شبکه بانکی و مؤسسات اعتباری جذب شد که این جذب پول، به واسطه ۴,۰۳۰ میلیارد تومان تزریق در قالب عملیات بازار باز و ۵,۰۱۰ میلیارد تومان جذب در قالب اعتبارگیری قاعده‌مند انجام شد.
نمودار زیر عملکرد اعتبارگیری قاعده‌مند شبکه بانکی را از ابتدای پاییز ۱۴۰۳ (حراج ۲۵ به بعد) نشان می‌دهد.
اعداد به صورت هزار میلیارد تومان گزارش شده است.
بدیهی است اعداد منفی به منزله جذب و اعداد مثبت به منزله تزریق پول توسط بانک مرکزی است.
بر همین اساس نمودار زیر عملکرد تزریق پول توسط بانک مرکزی به شبکه بانکی را در قالب اعتبارگیری قاعده‌مند طی ۴ ماه گذشته و به صورت ماهانه از ابتدای پاییز ۱۴۰۳ نشان می‌دهد.
این نمودار رشد بیش از ۲۰۰۰ درصدی تزریق پول در دی ماه ۱۴۰۳ (۲۶ هزار و ۷۷۰ میلیارد تومان) نسبت به مهر ماه ۱۴۰۳ (۱۲۷۰ میلیارد تومان) را نشان می‌دهد.
توضیح ادبیات موضوع
عملیات بازار باز و اعتبارگیری قاعده‌مند (اعطای اعتبار به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری) دو ابزار سیاست پولی در بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است که هدف از انجام آن (البته در قبال اخذ وثیقه) مدیریت نقدینگی، کاهش نوسانات نرخ سود بازار و حفظ نرخ سود بازار در نزدیکی نرخ سود هدف است.
«اعتبارگیری قاعده‌مند»: اخذ اعتبار یک‌شبه از اداره عملیات بازار باز توسط مؤسسه در نرخ سود سقف است و اداره معاملات ریالی در ساعت ۱۲:۰۰ روز سررسید اعتبارگیری قاعده‌مند، نسبت به تسویه اصل و فرع اعتبار دریافت شده از حساب جاری مؤسسه نزد بانک مرکزی اقدام می‌نماید.
حداکثر دفعات استفاده بانک از اعتبارگیری قاعده‌مند در هرسال، به تعداد ٧٥ روز کاری می‌باشد.
متناسب با آخرین آمار در دسترس در خصوص سرفصل سرمایه پرداخت شده در خلاصه دفتر کل، حداکثر مبلغ استفاده بانک / مؤسسه اعتباری غیربانکی از اعتبارگیری قاعده‌مند معادل ٣٠ درصد سرمایه پرداخت شده آن بانک / ‏مؤسسه اعتباری غیربانکی است.
بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی می‌توانند در روزهای شنبه تا چهارشنبه از اعتبارگیری قاعده‌مند (دریافت اعتبار با وثیقه از بانک مرکزی در قالب توافق بازخرید با نرخ سقف دالان نرخ سود (۲۴ درصد) و مطابق با ضوابط تعیین شده) مشروط به در اختیار داشتن اوراق مالی اسلامی استفاده کنند.
ریپو یا قرارداد بازخرید چیست؟
قرارداد بازخرید یا ریپو (Repurchase Agreement) یک قرارداد مالی است که در آن فروشنده موافقت می‌کند تا اوراق بهاداری را به خریدار فروخته و متعهد می‌شود که این اوراق را در تاریخ و قیمت مشخصی (کمی بالاتر از قیمت فروش) در آینده مجدداً خریداری کند.
هدف از قراردادهای Repo تأمین مالی کوتاه مدت بانک‌ها بوده و بانک‌ها می‌توانند با نرخ بهره مناسب، نقدینگی مورد نیاز خود را از طریق بانک مرکزی تأمین کنند.