کاهش مصرف گاز با تعویض بخاری‌های فرسوده با بخاری‌های کم‌مصرف
کاهش ناترازی انرژی با حمایت از بخاری‌های کم‌مصرف و هرمتیک امکان‌پذیر است، به شرط آنکه این تجهیزات با تسهیلات مناسب و قیمت قابل دسترس در اختیار مردم قرار گیرند.
به دلیل بهره‌مندی از ذخایر گسترده نفت و گاز، ایران پتانسیل آن را دارد که به یکی از بازیگران اصلی صادرات انرژی در جهان تبدیل شود.
با این حال، به جای بهره‌گیری از این فرصت، کشور درگیر چالشی جدی به نام «ناترازی انرژی» است.
این ناترازی که عمدتاً به دلیل مصرف غیرکارآمد، استفاده از تجهیزات فرسوده و نبود سیاست‌های کارآمد در مدیریت مصرف ایجاد شده، نه‌تنها توان صادراتی را کاهش داده، بلکه بار مالی سنگینی بر دوش اقتصاد گذاشته است.
یکی از راهکارهای کلیدی برای کاهش ناترازی انرژی، حمایت از تولید و عرضه تجهیزات کم‌مصرف و فناوری‌های نوین است.
برای نمونه، بخاری‌های هرمتیک که به‌طور همزمان از گاز و برق استفاده می‌کنند و تا ۹۰ درصد مصرف انرژی را کاهش می‌دهند، می‌توانند نقشی مهم در بهینه‌سازی مصرف انرژی ایفا کنند.
با این حال، دسترسی مصرف‌کنندگان به این نوع تجهیزات، به‌ویژه در مناطق کم‌برخوردار، نیازمند سیاست‌های حمایتی مناسب و ارائه تسهیلات مالی است.
بنابراین، هدایت یارانه‌های انرژی به سمت تولید کالاهای کم‌مصرف و استاندارد، نه‌تنها باعث بهبود بهره‌وری انرژی و کاهش ناترازی می‌شود، بلکه به افزایش توان خرید مصرف‌کنندگان و گسترش استفاده از این تجهیزات در سطح کشور کمک خواهد کرد.
حبیب قاسمی نماینده مجلس می‌گوید: ایران به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین دارندگان منابع نفت و گاز جهان، ظرفیت تبدیل شدن به یکی از مهم‌ترین صادرکنندگان انرژی را دارد.
با این حال، در حال حاضر با پدیده ناترازی انرژی مواجه هستیم.
این مسئله، به دلیل الگوی نادرست مصرف، فرسودگی تجهیزات و ضعف در استفاده از فناوری‌های نوین ایجاد شده است.
وی ادامه داد:ناترازی انرژی نه‌تنها به معنای محدود شدن ظرفیت صادراتی کشور است، بلکه باعث شده ایران به‌رغم داشتن منابع عظیم انرژی، در برخی دوره‌ها به واردات فرآورده‌های انرژی مانند گاز و حتی بنزین روی بیاورد.
این وضعیت نه‌تنها به اقتصاد کشور آسیب می‌زند، بلکه امنیت انرژی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
وی ادامه داد: استان خوزستان که با در اختیار داشتن ۸۵ درصد از تولید نفت و گاز کشور، نقش کلیدی در تأمین انرژی کشور ایفا می‌کند.
هدف این بازدید، بررسی میدانی و دقیق علل ناترازی انرژی و انجام آسیب‌شناسی لازم برای ارائه گزارشی جامع به متولیان و تصمیم‌گیران اجرایی این حوزه است.
چنین گزارشی می‌تواند به تنظیم سیاست‌هایی منجر شود که نه‌تنها به کاهش ناترازی کمک کند، بلکه زمینه‌ساز بهره‌وری بهتر از منابع موجود و مدیریت مصرف انرژی در کشور شود.
ضرورت اصلاح سیاست‌های حمایتی و توسعه تولید کالاهای کم‌مصرف
عضو کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: یکی از موضوعات مهم در مدیریت مصرف انرژی، اصلاح نظام یارانه‌ای و هدایت منابع به سمت حمایت از تولید کالاهای کم‌مصرف و نوآورانه است.
در حال حاضر، بخش زیادی از یارانه‌های انرژی به شکل مستقیم به سوخت و برق اختصاص داده می‌شود.
این سیاست، ضمن تشویق به مصرف بی‌رویه، باعث شده مصرف‌کنندگان به سمت استفاده از وسایل پرمصرف و غیر استاندارد سوق پیدا کنند.
او بیان کرد:در صورتی که این یارانه‌ها به سمت حمایت از تولید تجهیزات کم‌مصرف هدایت شود، می‌توان علاوه بر کاهش مصرف، هزینه‌های سنگین ناشی از ناترازی انرژی را نیز کاهش داد.
وی ادامه داد: به‌عنوان مثال، بخاری‌های هرمتیک که به‌طور همزمان از گاز و برق استفاده می‌کنند، قادرند تا ۹۰ درصد مصرف انرژی را کاهش دهند.
این دستگاه‌ها، علاوه بر راندمان بالا، امنیت بیشتری نیز دارند و می‌توانند جایگزین بخاری‌های قدیمی و پرمصرف شوند.
اما نکته مهم این است که بسیاری از مصرف‌کنندگان، به‌ویژه اقشار کم‌درآمد، توان مالی لازم برای جایگزینی این وسایل را ندارند.
بنابراین، سیاست‌های حمایتی باید به گونه‌ای طراحی شود که امکان دسترسی مصرف‌کنندگان به این تجهیزات فراهم شود.
او تاکید کرد:ارائه تسهیلات مالی، یارانه مستقیم برای خرید این وسایل، و کاهش تعرفه‌های گمرکی برای واردات قطعات مورد نیاز تولید این محصولات از جمله اقداماتی است که می‌تواند در این راستا انجام شود.
قاسمی خاطرنشان کرد: علاوه بر بخاری‌های هرمتیک، تولید و عرضه سایر وسایل کم‌مصرف مانند کولرهای گازی کم‌مصرف، چراغ‌های LED، و سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی هوشمند باید در اولویت قرار گیرد.
حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در این حوزه، یکی از راهکارهای اصلی برای توسعه این محصولات است.
خوشبختانه در برنامه هفتم توسعه و قانون بودجه سال آینده، به این موضوع توجه شده و تسهیلات متنوعی برای شرکت‌های دانش‌بنیان در نظر گرفته شده است.
از جمله این حمایت‌ها می‌توان به تخصیص اعتبار مالیاتی برای تحقیق و توسعه، حذف بیمه قراردادها، و ارائه تسهیلات کم‌بهره اشاره کرد.
اهمیت دسترسی مصرف‌کنندگان به تجهیزات کم‌مصرف
عضو کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی خاطرنشان می‌کند: یکی از دلایل مهم بالا بودن مصرف انرژی در کشور، عدم دسترسی مصرف‌کنندگان به تجهیزات استاندارد و کم‌مصرف است.
در بسیاری از مناطق، به‌ویژه مناطق محروم، وسایل گرمایشی و سرمایشی قدیمی و پرمصرف همچنان استفاده می‌شوند که راندمان بسیار پایینی دارند.
اگرچه ممکن است این تجهیزات در کوتاه‌مدت ارزان‌تر به نظر برسند، اما در بلندمدت، هزینه‌های بالای مصرف انرژی و آسیب به محیط زیست را به همراه دارند.
بنابراین، حمایت از تولید و عرضه گسترده وسایل کم‌مصرف در بازار، یکی از الزامات اصلی کاهش ناترازی انرژی است.
قاسمی توضیح داد: در این زمینه، سیاست‌گذاری‌های حمایتی می‌تواند شامل یارانه مستقیم برای خرید این وسایل، ارائه تسهیلات بلندمدت و کم‌بهره به مصرف‌کنندگان، و همچنین ترویج فرهنگ استفاده از تجهیزات کم‌مصرف باشد.
از سوی دیگر، توسعه زیرساخت‌های تولید داخلی این محصولات نیز اهمیت بالایی دارد.
شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند نقش کلیدی در این زمینه ایفا کنند؛ به همین دلیل، فراهم کردن مشوق‌هایی مانند معافیت‌های مالیاتی، تأمین مالی ارزان‌قیمت، و حمایت از صادرات این محصولات می‌تواند زمینه‌ساز رشد این بخش و بهبود الگوی مصرف انرژی در کشور شود.
وی ادامه داد: امید است با اجرای این سیاست‌ها و حمایت‌های هدفمند، در سال‌های آینده شاهد کاهش ناترازی انرژی، افزایش بهره‌وری و بهبود شرایط اقتصادی باشیم.
چنین رویکردی نه‌تنها به توسعه پایدار کشور کمک می‌کند، بلکه جایگاه ایران را به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین بازیگران بازار انرژی جهان تثبیت خواهد کرد.
قاسمی افزود: کاهش ناترازی انرژی با حمایت از بخاری‌های کم‌مصرف و هرمتیک امکان‌پذیر است، به شرط آنکه این تجهیزات با تسهیلات مناسب و قیمت قابل دسترس در اختیار مردم قرار گیرند تا بتوانند جایگزین بخاری‌های قدیمی و پرمصرف شوند و بهره‌وری انرژی در کشور بهبود یابد.
