به‌روزرسانی معاهده همکاری تهران-مسکو و تقویت گشایش‌های اقتصادی
ایران و روسیه به دلیل تحریم‌های تحمیل شده و برخی نگاه‌های مشترک در حوزه‌های متنوع، بیش از پیش به تقویت روابط دو جانبه بها می‌دهند و در همین راستا معاهده همکاری قبلی را به روزرسانی کردند.
خبرگزاری مهر، گروه سیاست - نفیسه عبدالهی: ایرانی‌ها با ذهنیت تاریخی مخصوصاً به‌واسطه قراردادهای ترکمنچای و گلستان که ۱۷ منطقه از جمله باکو و نخجوان و ایروان را از خاک‌شان جدا کردند، نگاه مثبتی به همسایه شمالی یعنی روسیه فعلی ندارند ولی به این نکته نیز باور دارند که نه روسیه آن نظام سیاسی پیشین را دارد و نه جمهوری اسلامی ایران، پهلوی و قاجاریه است که سر منافع ملی و خاک کشور کوتاه بیاید.
بنابراین به اقتضای شرایط حاکم بر جهان و البته منطقه، در برخی حوزه‌ها نگاه مشترک دارند و به همین واسطه در راستای تأمین منافع هر دو طرف، همکاری دارند.
البته روابط تهران-مسکو فراز و فرود داشته اما گسسته نشده است و روسیه هم بعد از چشیدن طعم تلخ تحریم غرب، به این باور رسید که چاره‌ای جز همکاری با کشورهای مستقل ندارد.
ایران و روسیه به دلیل تحریم‌های تحمیل شده و برخی نگاه‌های مشترک در حوزه‌های متنوع، بیش از پیش به تقویت روابط دو جانبه بها می‌دهند و در همین راستا معاهده همکاری قبلی را که دو دهه قبل به امضای طرفین رسیده بود، با محوریت گشایش‌های بیشتر اقتصادی به‌روزرسانی کردند.
سفر پزشکیان به مسکو
«مسعود پزشکیان» رئیس جمهور کشورمان به دعوت ولادیمیر پوتین و به منظور امضای سند جامع راهبردی میان ایران و روسیه به مسکو سفر کرد.
رؤسای جمهور روسیه و ایران روز جمعه ۱۷ ژانویه (۲۸ دی) در آئینی در کاخ کرملین، معاهده دوجانبه مهمی را برای گسترش همکاری‌های اقتصادی و نظامی دو کشور امضا کردند.
این معاهده با یک مقدمه و ۴۷ بند در سفر رسمی رئیس جمهوری اسلامی ایران به مسکو توسط پزشکیان و پوتین به امضا رسید؛ سندی که به گفته رؤسای جمهور دو کشور، گشایشی در همکاری‌ها به ویژه مناسبات اقتصادی تهران و مسکو خواهد بود.
امضای معاهده مشارکت جامع همکاری‌های راهبردی ایران و روسیه در شرایطی صورت گرفت که هر دو کشور در سال‌های گذشته هدف تحریم‌های کشورهای غربی بوده‌اند.
معاهده مشارکت جامع همکاری‌های راهبردی ایران و روسیه درواقع اصول کلی همکاری‌ها و چشم انداز دو کشور را مورد اشاره قرار می‌دهد.
این معاهده درواقع نسخه به روز رسانی شده معاهده قبلی که تهران و مسکو اواخر دهه ۱۳۷۰ با عنوان موافقت نامه اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه امضا کردند، سندی که از سال ۱۳۸۱ برای دو طرف لازم الاجرا شد و بعد از دوره ۲۰ ساله، به مدت پنج سال دیگر تمدید شد.
آنچه که سبب شد مقامات تهران و مسکو، امضای این معاهده را در دستور کار دهند، آن بود که موافقت نامه قبلی پاسخگوی حجم رو به گسترش مناسبات دو کشور در ابعاد مختلف نخواهد بود و بدین ترتیب، ایران و روسیه که دیدگاه‌های مشترک و نزدیکی در بسیاری از موضوعات بین المللی و منطقه‌ای از جمله مقابله با هژمونی آمریکا دارند، نقشه راه همکاری‌های خود را در سطوح و ابعاد مختلف ترسیم کردند.
این معاهده در حالی به امضا رسید که تنها ۳ روز به بازگشت دوباره دونالد ترامپ، رئیس جمهور جدید آمریکا به کاخ سفید باقی مانده بود.
همکاری‌هایی که قرار است نه تنها برطرف کننده موانع روابط دو جانبه بلکه موجب تقویت و هماهنگی هرچه بیشتر تصمیمات و موضع‌گیری‌های دو پایتخت در موضوعات و چالش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی باشد.
این موضوع نشان‌دهنده رویکرد جدید ایران و روسیه در مسیر تقویت روابط دوجانبه و تنظیم راهبردی همکاری‌های بلندمدت است.
معاهده مشارکت جامع همکاری‌های راهبردی ایران و روسیه یک معاهده جامع و دربرگیرنده حوزه‌های مختلف همکاری است که به نتیجه رسیدن آن حاصل دو سال مذاکرات و رفت وآمدهای مقامات تهران و مسکو است؛ در این معاهده نزدیک به ۳۰ حوزه همکاری از جمله تجاری، حمل و نقل، نفت و گاز، قضائی، سازمان‌های بین المللی، شانگهای، پارلمانی، استانی، صادرات متقابل، سرمایه گذاری، استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای، رقابت میان شرکت‌ها، استانداردها، بهداشتی، علمی فناوری، فضایی و ماورای فضایی، رسانه‌ای، اخبار و تبلیغات کذب، فرهنگی، ورزشی، پیشگیری از بلایای طبیعی، زیستی، منابع طبیعی، امنیتی، نظامی و دفاعی اشاره شده است.
همچنین در این سند به چارچوب‌های کلی ناظر بر هنجارهای حقوق بین الملل نیز توجه شده است.
البته کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر در این معاهده به تصویب نرسیده است.
جنبه‌های نوین همکاری
نکته‌ای که در مورد پیمان جدید راهبردی میان دو کشور باید به آن توجه ویژه داشت تقویت جنبه‌های نوین همکاری همانند امنیت سایبری، هوافضا، محیط زیست، رسانه و همکاری‌های فرهنگی نسبت به جنبه‌های اقتصادی و امنیتی در توافقات گذشته است که این نشان می‌دهد معاهده جدید براساس نیازهای دوجانبه و شرایط جدید منطقه و نظام بین‌الملل تهیه و تنظیم شده است.
ارتباط و همکاری ایران و روسیه نقشه دولت‌های بیگانه را نقش بر آب خواهد کرد
پزشکیان قبل از امضای موافقت نامه در کرملین در کنار ولادیمیر پوتین از محکم ایستادن ایران در مسیر روابط حساس، حیاتی و راهبردی ایران و روسیه خبر داد.
پزشکیان با اشاره به عقیده مقام معظم رهبری مبنی بر لزوم مدیریت و اداره منطقه توسط دولت‌های منطقه و عدم نیاز به دولت‌های بیگانه تاکید کرد: حتماً ارتباطات و همکاری‌های دو کشور ایران و روسیه، نقشه آنها را نقش بر آب خواهد کرد.
رئیس جمهور با یادآوری معاهده مشترک جامع راهبردی بین دو کشور گفت: با امضای این معاهده در تمامی زمینه‌های امنیتی، فرهنگی و تجاری می‌توانیم روابط فیمابین را تقویت کنیم.
پزشکیان افزود: تمامی موانع برای اجرایی و عملیاتی شدن این معاهده را برطرف کرده‌ایم و مصمم هستیم همه آنها را اجرا کنیم.
رئیس جمهور در ادامه با مطلوب توصیف کردن روند اجرای توافق دو کشور برای احداث نیروگاه هسته‌ای جدید ایران گفت: توافقات جدید در این رابطه نیز امضا شده و وارد فاز عملیاتی خواهد شد.
ما سعی کرده‌ایم همه موانع موجود بر سر راه گسترش روابط را برطرف کنیم.
ولادیمیر پوتین در آغاز دیدار با رئیس جمهور ضمن ابراز خوشحالی از دیدار پزشکیان در مسکو و با اشاره به اهمیت ویژه سفر وی به روسیه برای بررسی همکاری‌های دوجانبه و امضای معاهده مشترک جامع راهبردی خاطرنشان کرد: زمان زیادی است که روی این معاهده کار کرده‌ایم و بسیار خرسند هستیم که این کار به پایان رسید.
امضای این سند به ما فرصت خواهد داد که به همه ابعاد در روابط دوجانبه تنوع دهیم و مطمئن هستم که به گسترش همکاری‌های اقتصادی دو کشور کمک خواهد کرد.
پوتین در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر اینکه رشد» قابل قبول «بیش از ۱۵ درصدی را در مبادلات دوجانبه در ۱۰ ماهه نخست سال ۴ ۲۰۲ میلادی شاهد هستیم به طرح‌های مشترک دو کشور اشاره کرد و از طرح‌های توسعه نیروگاه هسته‌ای، حوزه انرژی و افزایش مواصلات و زیرساخت حمل و نقل به عنوان جلوه‌هایی از این همکاری‌ها نام برد.
وی با ابراز خرسندی از توسعه همکاری‌های بشردوستانه میان روسیه و ایران، اظهار داشت: مبادلات گردشگری به میزان ۲۱ درصد افزایش یافته است.
پوتین افزود: از طریق وزارتخانه‌های فرهنگی هم منتظر رویدادهای خوبی هستیم که در ماه ژوئن سال جاری همکاری مشترکی انجام شود.
قدردانی پوتین از مقام معظم رهبری
پزشکیان در بخشی از گفت و گوی خود با پوتین با ابلاغ سالم ویژه مقام معظم رهبری به رئیس جمهور روسیه، بر عمیق‌تر و محکم‌تر شدن روابط تهران و مسکو تاکید کرد که در مقابل رئیس جمهور روسیه در اظهارات خود گفت: آرزوی بهترین‌ها را برای مقام معظم رهبری ایران دارم.
آنچه که در مناسبات ایران و روسیه در حال انجام است، با ملاحظات و کنترل ایشان صورت می‌گیرد.
معاهده راهبردی ایران و روسیه؛ آغاز فصلی نوین در روابط ۲ کشور
«سید عباس عراقچی» در ارتباط با امضای معاهده مشارکت جامع راهبردی بین ایران و روسیه در جریان سفر رئیس‌جمهور به مسکو در روز جمعه، اظهار کرد: ماهیت این معاهده، عمدتاً اقتصادی است و در همه حوزه‌های اقتصادی از جمله موضوع تجارت، گردشگری، بحث حمل و نقل و … ورود پیدا کرده است.
این دیپلمات عالی رتبه جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه این معاهده در حوزه‌های فرهنگی، علمی، قضائی، حقوقی، ارتباطات و … نیز ورود پیدا کرده است، تصریح کرد: این معاهده تقریباً تمام ابعاد روابط دو کشور را دربرمی‌گیرد.
عراقچی با تاکید بر اینکه این معاهده یک نگاه جامع به روابط دو کشور ایجاد می‌کند، افزود: بسیار امیدواریم که با چنین پایه و اساسی در روابط دو کشور، از این به بعد در حوزه‌های روابط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی، با سهولت بیشتر و در یک چارچوب و بستر بهتری حرکت کنیم.
وی تاکید کرد: این روابط خوب بوده و ان‌شاءالله در این چارچوب بهتر نیز خواهد شد.
ضرورت ایجاد زیرساخت‌های لازم جهت اجرایی شدن معاهده جامع مشترک ایران و روسیه
«حسن بهشتی پور» در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به معاهده جامع راهبردی مشترک ایران و روسیه، اظهار داشت: این توافقنامه درواقع به‌روزرسانی پیمان قبلی است.
روند مذاکره با طرف روسی جهت به‌روزرسانی این سند دو سال طول کشید.
وی ادامه داد: زمان این پیمان ۲۰ سال تعیین شده و نکات مهمی برای نقشه راه دو کشور وجود دارد.
بنابراین برای اثربخشی بیشتر این توافقنامه نیاز است که قراردادها ذیل این توافقنامه امضا شود.
البته در برخی موارد قراردادهایی وجود دارد.
کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: یکی از مشکلات ما با روسیه این است که قراردادها امضا می‌شود اما اجرایی نمی‌شود.
بهشتی پور با اشاره به جنبه‌های مختلف این توافقنامه، عنوان کرد: این توافقنامه جنبه‌های مختلفی از جمله فرهنگی، اقتصادی، حمل و نقل ریلی، جاده‌ای و هوایی، انرژی، مقابله با تروریست، پول‌شویی، همکاری سایبری و… دارد.
بنابراین فرصت خوبی برای اجرا شدن اقدامات در این حوزه‌ها است.
وی با بیان اینکه در این معاهده همکاری دفاعی و امنیتی هم لحاظ شده است، تصریح کرد: البته بیشترین بندهای این توافقنامه به مسائل اقتصادی اختصاص پیدا کرده است و این نشان دهنده اهمیت همکاری اقتصادی است.
وقتی منافع کشورها به یکدیگر گره می‌خورد، در تمام زمینه‌های سیاسی، دفاعی و امنیتی تأثیر می‌گذارد؛ یعنی مادامی‌که کشورها منافع مشترک دارند، بیشتر هوای یکدیگر را دارند و این منافع، عمدتاً در مسائل اقتصادی بیشتر جلوه دارد.
بهشتی پور عنوان کرد: ایران و روسیه هردو تحریم هستند؛ لذا شرایطی فراهم شده که می‌توانند خودشان ابتکاراتی را برای توسعه فعالیت‌های اقتصادی انجام دهند.
وی تاکید کرد: قرارداد بستن شرط لازم است اما شرط کافی نیست.
آنچه که همکاری اقتصادی را تقویت می‌کند اجرای توافقات است که اجرای این توافقات منوط به زیرساخت‌ها است.
میان ایران و روسیه مشکلات بانکی و بیمه‌ای وجود دارد و باید این مشکلات حل شود.
کارشناس مسائل بین‌الملل عنوان کرد: مسئله دیگر، بحث بازاریابی در کشور روسیه است که امری مهم است.
گاهی اوقات بازرگانان به صورت فردی عمل می‌کنند.
بنابراین زیرساخت ایجاد کردن یکی از ضرورت‌ها است تا بتوان قراردادها اجرایی شود.
بهشتی پور در پایان با بیان اینکه حجم تجارت ۴ میلیارد دلاری میان ایران و روسیه رقم خوبی نیست، خاطرنشان کرد: اگر این اقدامات انجام شود، انتظار می‌رود طی ۲۰ سال آینده روابط اقتصادی دو کشور افزایش یابد.