«آقا بزرگ تهرانی» ۵۰ سال از زمانش جلوتر بود؛ ماجرای درخواست دانشگاه آمریکایی بیروت

به گزارش خبرنگار مهر، نشست «میراث شیعی شیخ آقابزرگ تهرانی؛ ضرورت بازخوانی و تصحیح مجدد آثار» به همت معاونت پژوهش و معاونت اشاعه اطلاعات کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی امروز سه شنبه ۲ بهمن ماه با حضور حجت‌الاسلام سیدمحمدعلی ابهری از رؤسای اسبق کتابخانه مجلس، عبدالحسین طالعی عضو هیئت علمی دانشگاه و سیدمحمد منصور (طباطبایی بهبهانی) استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران و کتاب پژوه برگزار شد.
در این مراسم ابهری آقابزرگ طهرانی را از مفاخر شیعه و زنده کننده فرهنگ و مکتوبات شیعه دانست و گفت: بعد از خرید و هدیه گرفتن آثار آقابزرگ طهرانی کتابخانه مجلس چند کار را انجام داد مثلاً در سال ۱۳۷۹ تعداد ۲۳ مجلد دست‌نویس مرحوم علامه را به عنوان هدیه از فرزند ایشان دریافت کرد.
کتاب کشکول را در سال ۱۳۸۰ و ۱۳۹۰ و نیز کتاب طبقات اعلام شیعه را منتشر کرد.
وی همچنین بیان کرد: لازم بود تا مراسمی برای صدمین سال نگارش الذریعه یکی از کتاب‌های ارزشمند شیخ آقابزرگ بگیریم.
در ادامه طالعی بیان کرد: آقابزرگ آنقدر بزرگ است که گرفتن یک مجلس و ۱۰ مجلس برای او کم است.
محمدرضا حکیمی خراسانی ۴ سال بعد از فوت آقابزرگ در مجله نگین مطلبی درباره ایشان نوشت و با اینکه مجله سوسیالیستی بود اما مقاله حکیمی با تصویری زیبا از آقابزرگ شوقی در دل من نوجوان انداخت که ایشان را بشناسم.
همان زمان توفیق شد به خدمت عبدالحسین حائری برسم‌.
بعد از این توفیق شد در محضر برخی از شاگردان ایشان باشم.
تعریف شفیعی کدکنی از آقابزرگ
وی افزود: ۱۴۲۹ صدمین سال قمری تألیف الذریعه سری به دکتر شفیعی کدکنی زدیم.
ایشان علاوه بر توضیحات جمله‌ای گفت که مثل همیشه به دور از اغراق است.
ایشان گفت آقابزرگ در جایگاهی است که باید تندیس او را در ورودی تمام دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و هرجا که اسم دانش و پژوهش مطرح است نصب کنند.
ورنر خاورشناس آلمانی درباره کتاب الذریعه می‌گفت که هیچیک از کارهای مربوط به شناخت شرق اعم از شیعه و اسلام نیست که آقابزرگ در آن نقشی نداشته باشد و بدون رجوع به آثار ایشان به درد بخورد.
این نشان می‌دهد ما در شناساندن میراث آقابزرگ به دنیا کم کاری کردیم و هنوز چاپ خوبی از الذریعه که مبتنی بر اصل دست‌نویس ها باشد نداریم.
بعد گذشت ۵۰ سال از درگذشت آقابزرگ لازم است چاپ خوبی از کتاب ایشان داشته باشیم.
طالعی با اشاره به آثار منتشر شده از آقابزرگ بیان کرد: چهار یادنامه از آقابزرگ منتشر شد که یکی یادنامه کتابخانه ملی بود.
انجمن مفاخر و مجله بخارا یادنامه ای منتشر کردند.
مؤسسه کتابشناسی هم چنین کاری را انجام داد و در آوردن تقریظات پراکنده ایشان کار کرد.
پایان نامه‌ای از محقق عراقی در دانشگاه کوفه پیدا کردیم که یکی از کتاب‌ها را تحلیل کرده بود و من بخش‌هایی را ترجمه و منتشر شد.
در دانشگاه قم سال ۹۹ اولین کار دانشگاهی را درباره الذریعه انجام دادیم و قسمتی از توضیحات آقابزرگ‌ذیل کتاب‌ها را سر و سامان و تحلیلی کردیم و نخستین پایان نامه دانشگاهی مرتبط با ایشان نوشته شد.
نیازمند ترجمه آثار آقابزرگ به انگلیسی هستیم
وی همچنین با اشاره به برخی اقدامات پژوهشی صورت گرفته بیان کرد: آقابزرگ در یکی از درخواست‌ها برای شرح و حال نویسی از خود نام ۲ نفر یعنی دکتر حسینی علی محفوظ و سید محمد حسن طالقانی را آورده است.
کتابخانه طالقانی در نجف فهرست نویسی شده و ایشان مجموعه مفصلی را گردآوری کرده اند.
با این همه محتوا لازم است کتاب انگلیسی و همایش بین المللی برگزار شود و یادآوری شود چنین فرد بزرگی در ایران بوده است.
به عقیده من تازه زنده شده است.
این استاد دانشگاه در خاطره‌ای گفت: به نقل از یکی از پسران مرحوم طباطبایی، از پدرش عبدالعزیز طباطبایی تعریف کرد، برخی افرادی که در نجف کتابشناسی و تراجم شناسی را نمی‌دانستند پیش سید حکیم رفتند و گفتند یک فردی از ایران آمده که نه درس می‌خواند و نه جوابی می‌دهد، شهریه دادن به ایشان خلاف ضوابط است، مرحوم حکیم به این فرد اشاره کرد در گوش دیگرم دوباره حرفت را تکرار کن، وقتی سخن فرد تمام شد مرحوم حکیم عرض کرد: چون ۲ بار گفتی لازم شد شهریه را ۲ برابر کنم اما بگویم طبلی که این شیخ تهرانی میزند ۵۰ سال دیگر صدایش درمیاید.
وقتی بعد ۵۰ سال خاورشناس آلمانی می‌گوید تحقیقات او برای کل خاورشناسان مورد نیاز است تازه می‌فهمیم طبل در حال به صدا درآمدن است.
برخی پیشنهادها کلیشه است اما باید بگوییم چرا امروز در کتاب‌های درسی ۲ صفحه از این شخصیت بزرگ نوشته نشده است.
آثار آقابزرگ را با ۵ برابر قیمت در دانشگاه بیروت می‌خریدند
در بخش دیگر، طباطبایی درباره چگونگی گردآوری آثار آقابزرگ در کتابخانه مجلس بیان کرد: علی نقی منزوی یک روز به کتابخانه آمد و خدمت آقای حائری رسید و گفت من می‌خواهم مجموعه کتاب‌های پدرم و آنچه از نجف به تهران منتقل شده به کتابخانه مجلس هدیه کنم.
دانشگاه آمریکایی بیروت مشتری این کتاب‌ها بود و آن زمان قصد خرید به مبلغ ۵۰ میلیون تومان را داشت اما آقای منزوی گفته بود با اینکه من نیازمند هستم و به پولش احتیاج دارم ولی حاضرم به یک پنجم قیمت فروخته شود ولی کتاب‌ها از ایران بیرون نرود.
که کتابخانه مجلس آن را به مبلغ ۱۵ میلیون خریداری کرد.