«صدور انقلاب» در ذات انقلاب است؛ می گفتند مگر می شود بدون مبارزه مسلحانه پیروز شد
آیت الله رشاد گفت: انقلاب اگر انقلاب باشد باید مرزها را در نوردد. از این رو تاب مستوری ندارد، انقلاب خواه ناخواه صادر می شود و باید بتواند پیرامون خودش را متأثر کند.
خبرگزاری مهر-گروه دین و اندیشه: بسیاری از اندیشمندان در حوزه علوم انسانی بر این باورند که پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، در نوع خود پدیده‌ای قابل تأمل بوده که از ابعاد مختلفِ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، قابل تحلیل و بررسی است.
البته که در این رابطه در طول بیش از چهار دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، کتاب‌ها و تحلیل و تفسیرهای مختلفی نیز منتشر و ارائه شده است.
با این همه، شاید فصل مشترکِ اغلب تحلیل‌ها در این حوزه این باشد که پژوهشگران مختلف عمدتاً بر این مساله تاکید داشته‌اند که انقلاب اسلامی ایران از بارِ معنایی و گفتمانی قابل ملاحظه‌ای نیز برخوردار است.
در واقع، این انقلاب در کنار آن دسته از جنبش‌ها و تحولات تاریخی قرار دارد که در نوع خود بایستی به مثابه یک نقطه عطف در تاریخ جهان ارزیابی شوند و خود موجدِ تحولات تازه‌ای نیز بوده‌اند.
مسأله‌ای که نمودهای عینی آن با گذشته بیش از چهار دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی چه در منطقه خاورمیانه و چه جهان به وضوح قابل مشاهده است.
به مناسبت دهه مبارکه فجر با آیت الله علی اکبر رشاد رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به گفتگو نشستیم که در ادامه حاصل آن را می‌خوانید:
آیت الله رشاد در گفتگو با مهر گفت: انقلاب اسلامی پس از گذشت حدود نیم قرن همچنان یک تهدید بزرگ برای استعمارگران و مستکبران جهان به شمار می‌رود.
آنچه در روزگار ما به نام انقلاب واقع شد، آغازی بر مقدمه ظهور و انقلاب جهانی حضرت حجت (عج) می‌باشد؛ این انقلاب اسلامی در شرایطی از لحاظ تاریخی و اجتماعی و فرهنگی و دینی رخ داد که قدرت‌های جهانی برای حفظ سلطه و سیطره و ایجاد امنیت منافع خودشان سعی کردند همه انقلاب‌ها را در هم بشکنند و اصولاً بساط فرهنگ انقلابی‌گری را از حیات بشر جمع کنند.
وی بیان کرد: این قدرت‌ها تلاش داشتند مقوله انقلاب کردن و انقلابی گری را امری غیر مقبول و اقدامی ناکام و دچار شکست و موجب آشفتگی و در هم ریختگی اوضاع قلمداد کنند و یک یک انقلاب‌ها که در طول ۱۰۰ سال پیش از انقلاب اسلامی در جهان واقع شده بود بساط و پرونده‌اش را با ترفندهایی در هم پیچیدند.
آیت الله رشاد عنوان کرد: بسیاری از انقلاب‌ها و نهضت‌هایی که در چنین موقعیت تاریخی و اجتماعی و فرهنگی و دینی در جهان واقع می‌شد، از جهات مختلف با آنچه عرف انقلاب بود متفاوت است و از هر حیثی به لحاظ پیام‌هایی که ارائه و به لحاظ شیوه مبارزاتی که پیشنهاد و آرمان‌هایی که مطرح می‌کرد متفاوت بود.
رویکردی که وجود داشت اصولاً چیزی به نام مبارزات و انقلاب‌های دینی مفهوم نداشت و در مدت ۱۰۰ ساله قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، مفهوم خود را از دست داده و این گونه قلمداد می‌کردند که مگر می‌شود با دین، انقلاب کرد و مگر می‌شود بدون مبارزات مسلحانه پیروز شد و انقلاب دست به سلاح بردن بود و اصولاً در چنین تفکری انقلاب واقع شد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: کلمات متعددی وجود دارد که قریب الافق هستند و یا به هم مشابهت دارند در حالی که تفاوت بسیاری با یکدیگر دارند، کلماتی چون قیام و نهضت و جنبش و خیزش و کودتا و انقلاب و آنچه که در حوادث مختلف در دنیا واقع می‌شد که کمترین آن، انقلاب صدق می‌کرد زیرا انقلاب غیر از نهضت و جنبش و قیام است.
در واقع جنبش و خیزش و قیام و اعتراض و امثال این تعابیر حادثه است و کسی در گوشه‌ای کودتا می‌کرد و نام عمل خودش را انقلاب می‌گذاشت این انقلاب نیست، بلکه واقعه و حادثه تاریخی و سیاسی است، زیرا در انقلاب شروطی نیاز است و انقلاب به معنای کلمه و واقعی آن به فرآیندی اطلاق می‌شود که دارای چند ویژگی باشد.
آیت الله رشاد با اشاره به این ویژگی‌ها گفت: اولاً انقلاب دارای ایدئولوژی جامع و متفاوتی از آنچه در عالم جریان دارد باید باشد و این شرط مهمی است ثانیاً انقلاب باید در متن جامعه رخ دهد اینکه یک نفر یا گروهی نظامی و یک حزب تصمیم بگیرد که تغییری در رفتار و مناسبات سیاسی جامعه‌ای ایجاد کند این انقلاب نیست این یک پدیده است.
وی تاکید کرد: انقلاب باید از متن مردم جوشیده باشد و توده مردم و طبقات مختلف جامعه را با خود همراه کرده و همه با هم، همصدا شده باشند، همچنین براساس این دو اصل همه مؤلفه‌های حاکم بر جامعه‌ای که در آن انقلاب واقع می‌شود در همه مناسبات و ابعاد و شئون سبب تغییر شود، اینکه فقط عنوان سیاسی و روش سیاست و تدبیر تغییر کند در سیاست به معنای خاص آن، این انقلاب نیست.
مؤسس و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی عنوان کرد: اینکه بگوییم پس از این به جای آنکه شاه حاکم باشد یک کسی رأی گرفته و حاکم شود این به تنهایی انقلاب نیست، وقتی برای نظام اقتصادی حرفی برای گفتن ندارد و تغییری در آن ایجاد نمی‌شود در فرهنگ و سبک زندگی و تفکر مردم تأثیری نمی‌گذارد، این انقلاب نیست.
وی بیان کرد: انقلاب باید همه شئونات تحت تأثیر قرار دهد؛ انقلاب نمی‌تواند یک امر داخلی قلمداد و در چارچوب مرزهای متعارف حبس شود، انقلاب اگر انقلاب باشد باید مرزها را در نوردد از این رو تاب مستوری ندارد، انقلاب خواه ناخواه صادر می‌شود و باید بتواند پیرامون خودش را متأثر کند، یعنی روی جهان و مقیاس منطقه تأثیر بگذارد اینکه واقعه‌ای در گوشه‌ای از سرزمینی رخ دهد و در داخل حبس شود این انقلاب نیست اگر نمی‌تواند این حد تأثیرگذاری را داشته باشد انقلاب نیست.
آیت الله رشاد تصریح کرد: انقلاب آن واقعه و فرآیندی است که منتهی به ساخت یک تمدن و ایجاد فرهنگ و سبک زندگی و نهایتاً پدید آوردن یک تمدن جدید شود، انقلاب باید به صورت یک فرآیند رخ دهد اینکه عده‌ای شب بخوابند و صبح بلند شوند و بگویند انقلاب کردیم این گونه نیست، باید از نقطه‌ای آغاز شود و فرهنگ سازی کند.
انقلاب باید ادبیات و فکر و جبهه ایجاد کند
وی اظهار داشت: انقلاب باید ادبیات و فکر و جبهه ایجاد کند و یک نقطه جوش باید داشته باشد تا تغییرات محسوس را بر منصه تحقق بنشاند و نباید متوقف شود؛ وقتی واقعه‌ای واقع شد و حادثه‌ای رخ داد که متوقف شد و فرآیندی نبود به زودی و به سهولت یک برآیندی را ارائه کرد و قائل شد به آنچه واقع شده این انقلاب نیست، انقلاب یک فرآیند مستمر است و آن را با کودتا و قیام و نهضت نباید جا به جا تصور کرد.
رئیس حوزه علمیه امام رضا عنوان کرد: انقلاب یک فرآیند است و استمرار دارد و باید همچنان پیوسته و پویا دنبال شود و ادامه پیدا کند تا به خلق فرهنگ جدید و ایجاد سبک زندگی تازه و پدید آوردن یک پدیده و یک فرهنگ نو در مقابل تمدن مسلط منتهی شود.
وی خاطرنشان کرد: انقلاب اسلامی چنین اتفاقی در حیات بشر بود که رخ داد، قیامی نبود که مردم ایران انجام دادند و نهضتی نبود که در یک نقطه از کره زمین رخ داده باشد و بنا نیست صفات حاکمان را تغییر دهد و به این اکتفا کند همه شئون و همه امور باید متأثر شود، بنا نبود فقط در چارچوب مرزهای محدود کشوری به عنوان ایران فعلی محبوس بماند آنچه اتفاق افتاد در انقلاب اسلامی دنیا را تحت تأثیر قرار داد و بعد از گذشت نیم قرن همچنان بالنده و مقتدر و پویا و با نشاط دارد پیش می‌رود و روزافزون دارد با قدرت‌ها درگیر می‌شود.
آیت الله رشاد عنوان کرد: در حال حاضر در سراسر جهان اگر گفته شود دو تا سه واقعه و جبهه است که ذهن و زندگی و زبان قدرت‌ها را در گیر کرده و دغدغه اصلی آنان مقابله با آن است قطعاً یکی از آن مساله انقلاب اسلامی است و یکی مبدا و مطلع ایران اسلامی است که ایران را چگونه مهار و انقلاب را چگونه محدود کنند.
وی تصریح کرد: بعد از گذشت نیم قرن که در آستانه چهل و ششمین سالگشت پیروزی انقلاب اسلامی هستیم بزرگ‌ترین قدرت مادی دنیا که آمریکا است و قدرت‌های درجه دو جهان که کشورهای اروپایی هستند مساله شأن مهار این انقلاب است چون انقلاب همچنان برای آنان تهدید به حساب می‌آید و روز به روز احساس بیشتری از تهدید دارند و این نشان می‌دهد انقلاب زنده و بالنده است اتفاقات کوچک که فلان جا جبهه‌ای از دست می‌رود مثلاً سوریه ظاهراً از دست می‌رود این نشانه سستی و یا احیاناً زوال نیست.
رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران اظهار داشت: اگر آنجا حاکم پرددل و ارتش پای کاری داشت می‌شد سوریه را حفظ کرد.
اینکه با ۳ هزار نفر ارتش چند هزارنفری را در هم بشکنند نشان می‌دهد سوریه از درون فروپاشیده بود وگرنه می‌شد آن را حفظ کرد.
البته سوریه تمام نشده و آغاز دیگری را دارد تجربه می‌کند و سوریه در حلقوم استکبارگران قرار نمی‌گیرد و آمریکا و قدرت‌ها سوریه را نمی‌توانند ببلعند.
وی گفت: جنگ همین است و فراز و نشیب‌هایی دارد و هر آنکه حرف آخر را زد پیروز است و هر آنکه تا آخرین لحظه اراده اعمال کرد و بر اراده اش اصرار ورزید پیروز است انقلاب اسلامی همچنان بالنده به پیش می‌رود و یک طرف بقای جهانی و یک طرف مباحثات جهانی و یک طرف تصمیمات جهانی است در عمده اتفاقات و حوادث و تصمیمات و مناصباتی که در جهان جریان دارد بدون ایران در بسیاری از امور قادر به تصمیم گیری نیستند و باید روی ایران حساب باز کنند.
وی افزود: ایران فعلی یعنی انقلاب اسلامی و این است که این انقلاب به عنایت الهی همچنان بالنده پیش می‌رود فارغ از علائم و شواهد و قرائن اطمینان بخش وسیعی که نسبت به حقانیت و ثبات و آینده روشن انقلاب وجود دارد ملاحظه آنچه که در کره خاکی واقع می‌شود و ربط و پیوند اینکه واقع می‌شود در نوع مسائل با جایگاه و منزلت و مکانت و نقش ایران و انقلاب کافی است که انسان ادراک کند که این انقلابی که در منطقه از جهان واقع شده فرآیندی پیوسته پویا و مستمر و ممتد و بالنده با آینده‌ای درخشان است.
آیت الله رشاد بیان کرد: امید است خدای متعال این نهضت را با همت این ملت مؤمن و غیور و حماسه پرداز و با مدیریت و هدایت رهبر خردمند و شجاع و بصیر و توانا و مقتدر و در عین حال مظلوم ان شاءلله به دست با کفایت حضرت حجت بسپرد و ان شاءلله خدا این انقلاب را تا ظهور حجت حفظ خواهد کرد.