زنگ خطر افزایش فرونشست در ۴۰۰ شهر کشوربه صدا درآمد

باشگاه خبرنگاران‌جوان؛ محبوبه‌کباری - معضل فرو نشست زمین یکی از بزرگترین آسیب‌های زیست محیطی به شمار می‌رود که در شرایط کنونی باعث ایجاد مشکلات زیادی برای زندگی بسیاری از مردم در شهر‌های مختلف شده به طوری که در برخی از شهرها زمینه ساز کوچ مردم از آن منطقه شده است.
به تازگی آمار‌های مختلفی از فرونشست زمین در شهر‌های مختلف به گوش می‌رسد که همین امر خود یک زنگ خطری برای شهر‌های مختلف به شمار می‌رود که باعث شده بسیاری از مردم در شهر‌های مختلف را نگران کند.
به طوری که مار و جزئیات تازه‌ای از وضعیت فرونشست در دشت‌ها و مناطق دیگر ایران منتشر شده که نگران‌کننده است.
کاهش چشم گیر بارندگی در شهر‌های مختلف و از سوی دیگر مصرف بی رویه آب‌های زیر زمینی باعث شده که سریال فرونشست‌ها در مناطق و شهر‌های مختلف همچنان ادامه داشته باشد.
به طوری که طبق آخرین آمار‌های اعلام شده از سوی عیسی بزرگ زاده سخنگوی صنعت آب کشور اکنون ۴۲۲ دشت کشور به دلیل برداشت‌های بی‌رویه در فهرست ممنوعه و ممنوعه بحرانی قرار گرفته و ۳۵۹ دشت نیز در خطر فرونشست قراردارند.
۳۶۰ منطقه در کشور دچار فرونشست شده است
براساس این گزارش آمار‌ها نشان می‌دهند مساحتی معادل ۵ درصد از خاک ایران (حدود ۸۰ هزار کیلومتر مربع) با ۳۶۰ منطقه دچار فرونشست است.
نتایج یک تحقیق جدید نشان می‌دهد که ایران، دومین کشور دنیا از نظر نرخ و سومین کشور از نظر مساحت فرونشست در جهان است!
اتحادیه اروپا ۴ میلی‌متر فرونشست زمین در سال را طبیعی اعلام کرده است؛ اما میانگین فرونشست در ایران ۱۵ برابر نرخ اعلام شده از سوی اتحادیه اروپا است.
این فرونشست، در برخی از دشت‌ها حتی به ۳۶ سانتی‌متر رسیده است.
با مقایسه این آمار‌ها به عمق فاجعه فرونشست زمین در ایران پی می‌بریم؛ فاجعه‌ای که از دهه ۸۰ آغاز شد.
۱۴۰ میلیارد متر مکعب از منابع آب زیرزمینی کشور از دست رفته است
علی بیت اللهی رئیس بخش زلزله نگاری مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی با بیان اینکه در حال حاضر بسیاری از استان‌های کشور به دلیل کمبود بارش و افزایش اضافه برداشت درگیر معضل فرو نشست شده‌اند گفت: در صورتی که دولت مانع اضافه برداشت از آب‌های زیر زمینی نشود در آینده بسیاری از شهر‌های شمالی هم درگیر این معضل خواهند شد.
وی با اشاره به اینکه تاکنون نزدیک به ۱۴۰ میلیارد متر مکعب از منابع آب زیرزمینی کشور از دست رفته است، افزود: کاهش سطح آب زیرزمینی باعث فشرده شدن لایه‌های خاک و نشست زمین شده است، این مسئله به دلیل افزایش تعداد چاه‌های آب، که تعداد آنها به حدود یک میلیون حلقه برآورد می‌شود، تشدید شده است.
رئیس بخش زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به گستردگی بحران فرونشست زمین، گفت: بر اساس داده‌های پردازش‌شده، تمامی استان‌های کشور با این بحران روبه‌رو هستند.
بیشترین وسعت فرونشست در استان کرمان گزارش شده است و استان‌های البرز، تهران، اصفهان، خراسان رضوی، فارس و حتی استان‌های پربارشی مانند گلستان و مازندران نیز از این پدیده در امان نبودند، تنها استان گیلان شدت کمتری از فرونشست را تجربه کرده است.
بیت‌اللهی توضیح داد: بیش از ۴۰۰ شهر ایران، از جمله کلان‌شهر‌هایی مانند تهران، اصفهان، مشهد و شیراز، در پهنه‌های پرخطر فرونشست زمین قرار دارند، همچنین علاوه بر این، خطوط جاده‌ای و ریلی، خطوط انتقال نفت و گاز، شریان‌های حیاتی برق و همچنین آثار تاریخی و فرهنگی کشور نیز در معرض آسیب جدی هستند.
دولت با اجرای طرح های آبخیزداری می تواند فرونشست را به صفر برساند
همچنین سلطانی کارشناس مسکن با بیان اینکه در حال حاضر بسیاری از مناطق و شهر‌های کشور به پدیده فرونشت مبتلا شده‌اند گفت: در شرایط کنونی دولت باید راهکار‌های را برای این معضل در دستور کار خود قرار دهد که یکی از این راهکار اجرای طرح آبخیزداری است که در صورت اجرای کامل آن ما شاهد بهبود و روند کاهشی فرونشست خواهیم بود.
وی ادامه داد: اصلاح روش‌های آبیاری و همچنین استفاده از تکنیک‌های مدرن برای کاهش هدر رفت آب، مدیریت کشت محصولات کشاورزی از جمله جایگزینی محصولات پرآب‌بر با محصولات کم‌آب‌بر، هدایت آب بارندگی‌ها به لایه‌های زیرزمینی در فصول غیر کشاورزی و جلوگیری از برداشت غیرقانونی آب زیرزمینی.
جلوگیری از احداث صنایع پرمصرف در مناطق کم‌آب از مهم‌ترین راهکار‌ها در حوزه جلوگیری از افزایش فرونشست‌های زمین است.
سلطانی با اشاره به اینکه بحران فرونشست زمین در ایران با عزم و مدیریت جدی قابل کنترل است، کشور‌های دیگری که با این مشکل روبه‌رو بودند، توانسته‌اند نرخ فرونشست زمین را به صفر برسانند گفت: اجرای سیاست‌های مؤثر در زمینه کاهش مصرف آب و نظارت بر برداشت‌ها، می‌تواند ایران را نیز از این بحران نجات دهد؛ با این حال، نبود اقدامات ملموس و پیگیری‌های مسئولانه، این پدیده را به یکی از چالش‌های مداوم و نگران‌کننده کشور تبدیل کرده است.
براساس این گزارش بر اساس برخی پژوهش‌ها، کرمان با بیشتر از ۳۰ سانتی‌متر فرونشست در سال، در رتبه نخست این پدیده در کشور قرار دارد.
نام خراسان رضوی، فارس و اصفهان نیز در میان ۱۵ استان اول درگیر با فرونشست دیده می‌شود؛ به گونه‌ای که اولی با حدود ۲۳ سانتی‌متر فرونشست در سال، پنجمین استان درگیر با این پدیده در کشور است.
بیشترین وسعت پهنه‌های فرو نشستی در استان‌های خراسان رضوی، فارس، کرمان، اصفهان و تهران قرار دارد.