هیچ تقابلی میان قوه قضاییه و نهاد وکالت وجود ندارد

آیین هفتاد و دومین سالروز استقلال کانون وکلای دادگستری، سه‌شنبه شب در شرایطی در تهران برگزار شد که برای نخستین بار طی ۴۶ سال اخیر، عالی‌ترین مقام دستگاه قضایی در این مراسم شرکت کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین غلامحسین محسنی‌اژه‌ای در این آیین، ضمن تبریک روز وکیل به همه وکلا، به تبیین و تشریح وجوه تحقق و توسعه عدالت پرداخت و اظهار کرد: یکی از اهداف اصلی نظام جمهوری اسلامی تحقق و گسترش عدالت است.
ما قضات و شما وکلا که من مایل هستم شما را همکار خطاب کنم، نقش بی‌بدیلی در تحقق و گسترش عدالت داریم.
رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه یکی از الزامات تحقق و توسعه عدالت، التزام به قانون است، افزود: همه ما در هر صنف و قشری باید ملتزم به قانون باشیم؛ چنانچه هر کس بخواهد مبتنی بر سلیقه خود عمل کند، آنگاه عدالتِ مطلوب و غایی محقق نمی‌شود.
محسنی اژه‌ای ادامه داد: وقتی صحبت از التزام به قانون می‌کنیم منظور و مقصود التزام به همه قانون نه بخشی از آن است.
ما قضات و شما وکلا دو بال فرشته عدالت هستیم؛ اگر می‌خواهیم عدالت در مرتبه اعلی تحقق یابد باید به صورت تمام و کمال قانونمدار باشیم.
رئیس دستگاه قضا تصریح کرد: البته قانونی که وضع می‌شود باید جامع و مانع باشد؛ اگر قانون، تامین‌کننده منافع بخشی از جامعه باشد و منافع بخش‌های دیگر را نادیده بگیرد، عدالت تحقق نمی‌یابد.
وضع‌کننده قانون و مجری قانون نیز باید خود عادل باشند.
رئیس عدلیه با اشاره به الزامات اشتغال به شغل وکالت اظهار داشت: تعهد یک اصل اساسی در شغل وکالت است.
چنانچه خیانتی در قرارداد منعقده میان وکیل و موکل صورت گیرد، یک خیانت معمولی به حساب نمی‌آید بلکه این امر، خیانت به عدالت و جامعه است.
محسنی اژه‌ای گفت: اکنون فرصت مغتنمی دست داده که با عنایت به اعتماد متقابلی که وجود دارد، خلأ‌ها و مشکلات مرتبط با دو نهاد قضاوت و وکالت را مرتفع سازیم.
خودنظارتی؛ اصل اساسی در نهاد قضاوت و وکالت
قاضی‌القضات، خودنظارتی را یک اصل اساسی در دو نهاد قضاوت و وکالت دانست و گفت: ما قضات و شما وکلا باید بسیار مراقب شأن و جایگاه خود در اجتماع باشیم.
مردم در جامعه نگاه دیگری به یک قاضی و یک وکیل دارند و توقع دارند قضات و وکلا بیش از سایر اقشار جامعه ملتزم به اجرای قانون و رعایت هنجار‌های اجتماعی باشند.
یک قاضی و یک وکیل در اجتماع باید بسیار مراقب ادبیات خود و نوع رفتار خود باشد.
رئیس قوه قضاییه گفت: ما قضات و وکلا باید خودمان مراقبت کنیم که شیطان‌صفتان به مجموعه‌های ما نفوذ نکنند.
طبیعتاً با وجود چند ده هزار قاضی و وکیل، افرادی پیدا می‌شوند که لغزش داشته باشند؛ این امر هم محتمل است و هم موجود است.
محسنی اژه‌ای افزود: خود ما قضات و شما وکلا شایسته‌ترین افراد برای اتخاذ تدابیر و تمهیدات جهت پیشگیری از لغزش‌های همکارانمان هستیم.
ما شایسته‌ترین افراد هستیم تا چنانچه لغزشی از جانب همکارانمان رخ داد، دست او را بگیریم و به او برای اصلاح و جبران کمک کنیم.
پیش از آنکه دستگاه‌های نظارتی بیرونی به سراغ ما و مجموعه ما بیایند باید خودنظارتی و خودکنترلی داشته باشیم و چنانچه لغزشی از جانب ما و همکارانمان رخ داد به سرعت درصدد اصلاح و جبران برآییم.
قاضی‌القضات گفت: در هر صنف و قشری، لغزش و لغزش‌کار پیدا می‌شود؛ باید تلاش کنیم تا حد ممکن، لغزش‌ها را اصلاح و جبران کنیم؛ گاهی لازم نیست به سرعت به سراغ مجازات فردِ لغزش‌کرده برویم؛ چنانچه طبق موازین قانونی، مجازات هم می‌کنیم، باید به فرد لغزش‌کرده کمک کنیم که به سرعت در جهت اصلاح و جبران برآید.
رئیس دستگاه قضا تصریح کرد: اگر عیوب و نواقصی به نهاد قضاوت و وکالت عارض می‌شود و اگر اشکالاتی در شئون مختلف از جمله نحوه رسیدگی به تخلفات اداری، نحوه گزینش‌ها و ...
وارد است، ما قضات و شما وکلا شایسته‌ترین افراد برای رفع این اشکالات هستیم.
رئیس عدلیه اظهار داشت: من و امثال من، بیش از گفتن، به شنیدن نیاز داریم؛ من طی بیش از سه سالی که مسئولیت ریاست دستگاه قضا را بر عهده دارم تلاش کرده‌ام تا حد توان با تمامی اقشار و اصناف جامعه نشست‌های هم‌اندیشی برگزار کنم؛ ما کارگزاران نظام باید مشکلات و چالش‌های اقشار و اصناف مختلف کشور را بشناسیم و در راستای رفع آنها تمامی مساعی خود را به کار بندیم.
نقش هم‌افزای قضات و وکلا در امر کشف حقیقت و تحقق عدالت
قاضی‌القضات با تاکید بر نقش هم‌افزای قضات و وکلا در امر کشف حقیقت و تحقق عدالت اظهار داشت: در سال ۱۳۶۲ وقتی مقوله‌ای مرتبط با نهاد وکالت در مجلس مطرح بود، برخی دوستان و همکاران من در دادگاه انقلاب تاکید داشتند که اگر وکیل در فلان پرونده‌ها ورود پیدا کند، چنین و چنان می‌شود!
اما من تاکید داشتم که مگر قصد ما کشف حقیقت و تحقق عدالت در پرونده‌های قضایی نیست؟
خُب، وقتی ورود وکیل به پرونده‌ها می‌تواند کمکی برای تحقق عدالت باشد، چرا باید مانع این ورود شویم؟!
گاهی وکیل به قاضی تنبّه می‌دهد که به فلان ادله و یا فلان قانون، عنایت کند و چه‌بسا همین تنبّه دادن، روند کشف حقیقت را تسهیل می‌سازد؛ البته قاضی و وکیل، دو شخصیت مستقل هستند و کمک آنها به یکدیگر در مسیر «کشف حقیقت»، «تحقق عدالت»، «تشخیص حکم»، «انطباق حکم و موضوع» و غیره، منافاتی با استقلال آنها ندارد.
نقش وکلا در کاهش اطاله دادرسی‌ها
محسنی اژه‌ای با اشاره به نقش وکلا در کاهش اطاله دادرسی‌ها اظهار کرد: امانت بزرگی بر دوش ما قضات و شما وکلا است، باید امانت‌دار خوبی باشیم؛ برخی اسرار مردم در اختیار ما و شماست، باید رازدار خوبی باشیم؛ کار من و شما بسیار خطیر است، باید در اجرای این کار خطیر بسیار دقت داشته باشیم و تا حد توان و امکان، امور محوله را با سرعت به پیش ببریم.
۲۰ میلیون گردش پرونده در دستگاه قضایی
رئیس قوه قضاییه گفت: امروز حجم کار در دستگاه قضایی بسیار بالاست؛ ما با ۲۰ میلیون گردش پرونده مواجه‌ایم (البته باید توجه داشت که این ۲۰ میلیون، آمار پرونده‌های یکتا نیست، بلکه ناظر بر گردش پرونده‌ها است)؛ در کنار این امر، نتوانسته‌ایم به دلیل محدودیت‌های موجود، به میزان حجم بالای کار، قاضی و کارمند استخدام کنیم؛ بر همین اساس شما وکلا می‌توانید در دقت و سرعت بخشیدن به رسیدگی‌های قضایی، یار و یاور قضات باشید.
محسنی اژه‌ای تصریح کرد: امروز یکی از نارضایتی‌های مردم روند طولانی رسیدگی‌های قضایی است، شما وکلا کمک کنید که این روند، تقلیل یابد؛ به عنوان مثال اگر وکالت چند پرونده را همزمان برعهده دارید، به‌گونه‌ای تمشیّت و مدیریت کنید که تداخلی در مسئولیت‌های‌تان ایجاد نشود و بدین‌واسطه دادگاه‌های موکلین شما با تجدید وقت مواجه نشود.
در ارسال لوایح دفاعیه خود سرعت و دقت را لحاظ کنید.
تلاش کنید تا حد مقدور در پرونده‌ها و مقولات ارجاعی، صلح و سازش و مصالحه صورت گیرد؛ پرونده‌های قضایی را صحنه زورآزمایی و رقابت درون صنفی خود نکنید؛ البته من تصریح دارم که قاطبه شما وکلا اینچنین نیستید.
وکالت یک شغل نیست بلکه یک منصب اخلاقی و شرافتمندانه است
پیش از سخنان رئیس قوه قضاییه، «بهنام حبیب‌زاده مومن» رئیس کانون وکلای دادگستری مرکز اظهار کرد: حضور حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای در مراسم سالروز استقلال کانون وکلایدادگستری مرکز، موجب افتخار جامعه وکالت است؛ رئیس قوه قضاییه تمام مدارج قضایی را پله پله طی کرده و از دغدغه‌های جامعه وکلا آگاه هستند.
وی در ادامه به طرح مطالبی در رابطه با جایگاه و نقش نهاد وکالت در نظام قضایی کشور و تاثیر استقلال وکلا در حکمرانی هرچه مطلوب‌تر و شایسته‌تر حوزه قضا پرداخت.
حبیب‌زاده مومن با بیان اینکه موضوع استقلال وکلا، نه تنها برای جامعه وکالت بلکه برای جامعه قضایی کشور، مقوله‌ای راهبردی و دارای اهمیتمحسوب می‌شود، گفت: کانون وکلا، دیرپاترین نهاد مدنی و حقوقی کشور محسوب می‌شود و استقلال این کانون یک ضرورت بنیادین برای تضمین دادرسی عادلانه است.
وی با بیان اینکه حمایت دستگاه قضایی از استقلال وکلا، زمینه‌ساز جلب اعتماد عمومی و افزایش رضایتمندی مردم از عدلیه خواهد بود، تصریح کرد: وکلای دادگستری بخشی از نظام قضایی هستند و خود را در تقابل با هیچ یک از نهاد‌های کشور نمی‌دانند.
رئیس کانون وکلای دادگستری مرکز با بیان اینکه امیدواریم شأن و کرامت وکلا در مراجع و مراکز قضایی بیش از پیش رعایت شود، گفت: از رئیس کل دادگستری استان تهران به واسطه تسهیل تردد وکلا به مراجع قضایی قدردانی می‌کنیم؛ مطمئناً حفظ شأن و کرامت وکلا در مراجع و مراکز قضایی، موجب اعتمادسازی و افزایش روابط صمیمانه میان وکلا و ارکان دستگاه قضا خواهد بود.
وی در ادامه بر لزوم تامین امنیت روحی و روانی وکلا تاکید کرد و گفت: ما خواستار آن هستیم که بعضاً در مواردی که برای برخی وکلا مشکلاتیبه وجود می‌آید، این مشکلات با تدبیر عاجل و سریع از سوی دستگاه قضایی حل و فصل شوند.
حبیب‌زاده مومن افزود: کانون وکلای دادگستری مرکز به عنوان قدیمی‌ترین کانون وکلای کشور همواره سعی کرده در راه توسعه عدالت قضایی و اجتماعی، با انجام خدمات معاضدت قضایی به صورت رایگانانجام وظیفه کند؛ از همین رو در سال جاری ۸۰۰ وکیل شریفدادگستری بیش از ۱۷۲ هزار مشاوره حقوقی رایگان به مردم ارائه دادند و حدود هزار پرونده معاضدتی و بیش از سه هزار و ۳۰۰ پرونده تسخیریرا رسیدگی کردند.
رئیس کانون وکلای دادگستری مرکز با بیان اینکه وکالت یک شغل نیست بلکه یک منصب اخلاقی و شرافتمندانه است، گفت: نگاه کاسب‌کارانه به این حرفه، صدمات جبران ناپذیری به سیمای عدالت در کشور وارد می‌کند.
وی در ادامه به انتقاد از تسری قانون تسهیل صدور مجوز‌های کسب و کار در حوزه وکالت پرداخت و خواستار اصلاح این قانون شد.
حبیب‌زاده مومن گفت: تقاضای عاجل داریم که با استفاده از نظرات کارشناسی، به قید تسریع نسبت به اصلاح قانون تسهیل اهتمام صورت گیرد.
رئیس کانون وکلای دادگستری مرکز تصریح کرد: در سال‌های گذشته با ادعای انحصار در کانون‌های وکلا، قانون تسهیل صدور مجوز‌های کسب و کار در خصوص نهاد‌های حقوقی همچون وکلا، کارشناسان و سردفترداران اسناد رسمی تصویب و اجرا شده و متاسفانه شایسته‌گزینی، صلاحیت سنجی و توجه به اعتبار علمی وکیل دادگستری به سطح نازلی رسیده است؛ سوال من این است که آیا قاضی دادگستری با معدل ۴ یا ۵ توسط قوه قضاییه به قضاوت منصوب می‌شود؟
آیا شایسته است اشخاصی که کمترین صلاحیت علمی و دانش را ندارند، برخی دروس را به صورت سفید تحویل داده‌اند و معدل ۴ از ۲۰ را داشته‌اند، به عنوان وکیل از جان، مال، ناموس و آبروی این ملت دفاع کنند؟
وی با بیان اینکه در کانون وکلا آماده کمک به مراجع تصمیم‌سازکشور برای اصلاح قوانین حقوقی و قضایی هستیم، گفت: وکلای دادگستری می‌توانند پل ارتباطی مطمئنی برای افزایش اعتماد مردم به قوه قضاییه باشند.
رئیس کانون وکلای دادگستری مرکز ادامه داد: کانون وکلا طی دوره اخیراقدامات متعددی را در راستای حمایت از ملت مظلوم فلسطین، حمایت از اعمال حاکمیت ایران بر جزایر سه گانه و همچنین مشارکت در گلریزان برای آزادسازی زندانیان انجام داده است.
دستگاه قضایی هر چه سریع‌تر به موضوع اصلاح قانون تسهیل ورود کند
در ادامه این مراسم، «امیر حسین آبادی» رئیس ادوار گذشته کانون وکلا با بیان اینکه در دهه‌های اخیر صدمات و لطمات بسیاریبه استقلالِ کانون وکلا وارد شده است، گفت: استدعای ما از رئیس قوه قضاییه این است که دستگاه قضایی هر چه سریع‌تر به موضوع اصلاح قانون تسهیل صدور مجوز‌های کسب و کار ورود کند.
وی افزود: حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای اولین رئیس قوه قضاییه‌ای است که در مراسم سالروز استقلال کانون وکلای دادگستری و روز وکیل شرکت می‌کند و ما این حضور را به فال نیک می‌گیریم؛ رئیس کنونی عدلیه، شخصیتی است که مدارج و مراتب قضایی را از مراحل ابتدایی آن طی کرده و امروز، اشراف کاملی به مجموعه قضایی و نهاد وکالت دارد؛ به همین خاطر، انتظارات ما نیز از ایشان زیاد است.
رئیس ادوار گذشته کانون وکلا در ادامه به طرح مطالبی در رابطه با موضوع وکالت اجباری پرداخت و خواستار رسیدگی رئیس قوه قضاییهبه این مقوله شد.
حسین آبادی گفت: در حال حاضر با اقداماتی که شاهد آن بوده‌ایم، حُسن نیت، درایت و دلسوزی معاونت حقوقی قوه قضاییه برایکانون وکلا به اثبات رسیده است.
طرح اصلاح قانون تسهیل به مجلس تحویل شد
«محمد سرگزی» رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس نیز در این مراسم گفت: حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای در دوره تصدی مسئولیت دستگاه قضا، بسیاری از دغدغه‌های جامعه وکالت را پیگیری کرده و دستورات جدی و اکیدی را در رابطه با رفع این دغدغه‌ها صادر کرده است.
وی با بیان اینکه یکی از دغدغه‌های امروز جامعه وکالت، کارشناسان و سردفتران، پیرامون قانون تسهیل صدور مجوز‌های کسب و کار است، گفت: ما در گذر زمان و در جریان فرآیند اجرای قانون تسهیل صدور مجوز‌های کسب و کار، خلأ‌هایی را مشاهده کردیم.
وی افزود: متاسفانه پس از وضع این قانون، نه تنها شاهد تسهیل بکارگیری وکلا از سوی مردم نبودیم بلکه با کاهش میانگین کیفیت علمی وکلا نیز مواجه شدیم.
از همین رو جلسات متعددی را در کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس با مدیران این سه نهاد برگزار کردیم و نظرات آنها را جویا شدیم؛ همچنین با مسئولان دستگاه قضایی به ویژه معاونت حقوقی عدلیه جلسات زیادی را در رابطه با این قانون برگزار کردیم و سرانجام پس از جلسات متعدد، امروز طرحی برای اصلاح این قانون به مجلس تحویل داده شد.
رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس تصریح کرد: مطمئن باشید در جریان بررسی این طرح، حضور نمایندگان جامعه وکالت، کارشناسان و سردفتران در کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس تسهیل خواهد شد تا ما با اخذ نظرات این عزیزان، تصمیم مطلوبی را اتخاذ کنیم.
سرگزی عنوان کرد: ما از نظرات و تجربیات جامعه وکالت برای تنظیم و تدوین قوانین حقوقی و قضایی استقبال می‌کنیم.
وی همچنین گفت: پیشنهاد اصلاح تبصره ماده ۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری توسط شخص رئیس قوه قضاییه از طریق معاونت حقوقی عدلیه به کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس داده شد و ما از این طریق، محدودیت حضور وکلا در برخی پرونده‌های خاص را برداشتیم.
منبع: مرکز رسانه قوه قضاییه