صله رحم با پاسداشت آیین سنتی «قوت قورماخ» در خلخال
آیین های سنتی بهانه ای است تا مردم شهرهای مختلف استان اردبیل سنت ها و آیین های کهن خود را در کنار هم جشن گرفته و به یاد گذشته همدلی و مهربانی را به نمایش بگذارند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اردبیل، آیینی دیرپا و سنتی در شهرهای مختلف استان اردبیل زبانزد عام و خاص است و در اسفندماه این مراسم زمینه گردهمایی خانوادگی را در شهرها و روستاها فراهم می‌آورد تا با نام «قوت قورماخ» و خزر نبی مردم در کنار هم گرد آمده و در خانه‌های خود پایه‌های الفت و مهربانی را به نمایش بگذارند.
در این مراسم که از دیرباز در شهرهای مختلف استان برگزار میشود، اهالی ساکن در روستاها در هوای سرد اسفندماه با مهر و محبت تلاش می‌کنند تا گندم، عدس، کنجد و سایر حبوبات را برشته کرده و آسیاب کنند و سپس آن را از علک‌های محلی گذرانده و با نام «قوت قورماسی» برای میهمانان آماده پذیرایی کنند.
این حبوبات برشته شده آسیاب در قالب کیسه‌های متوسط و کوچک نگهداری میشود که در این ایام خویشاوندان، نزدیکان و اقوام که در کنار هم، گرد هم می‌آیند از آن استفاده کرده و به نوعی در کنار بساط شام، پذیرایی از میهمانان نیز انجام شود.
ماهیت این کار ارزشمند و معنوی در کنار خواندن قرآن، صلح ارحام است تا در آستانه عید نوروز خانواده‌ها از احوال هم جویا شده و کاستی‌ها و کمبودهای همدیگر را به نوعی رفع و رجوع کنند.
در این مراسم ریش سفیدان در مناطق روستایی و حتی شهری به رسم دیرین دور کرسی‌ها نشسته و نقل داستان، روایت و قصه‌های قدیمی می‌کنند تا زمینه برای شادی و محفل پر از سرور و خاطرانگیز برای اعضا فراهم آید.
این مراسم که در حقیقت پایان بخش چله بزرگ است، در حقیقت آغازی بر شروع چله کوچک است تا زمستان نفس‌های آخر خود را سپری کرده و آرام آرام بوی عید و خانه تکانی نیز از راه می‌رسد.
به دنبال این مراسم که با حال و هوای خاص انجام می شود، از قدیم‌الایام چهارشنبه‌های معروف به نام «گل چهارشنبه» و «اوت چهارشنبه» برگزار میشود تا مردم خود را برای آخرین چهارشنبه سال آماده کنند که در این روز نیز آداب و رسوم خاص در شهرهای مختلف این استان برگزار میشود.
برگزاری جشن‌های آیینی در آستانه نوروز در اردبیل
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل اظهار داشت: در آستانه عید باستانی نوروز و با هدف ایجاد شور و نشاط در بین مردم جشن‌های ویژه‌ای در 2 هفته پایانی اسفندماه در اردبیل برگزار میشود.
حسن محمدی‌ادیب تصریح کرد: در قالب جشنواره‌های فصلی در زمستان ما جشن چهارشنبه آخر سال و آیین‌های سنتی اردبیلی‌ها را که به تکم‌گرانی معروف است، برگزار می‌کنیم تا مردم از نمایش‌های تکم‌گردانی و برخی آیین‌های بومی این منطقه نظیر «قورتما قوخ» آشنا شده و در جریان آن قرار بگیرند.
وی گفت: عید نوروز از کهن‌ترین و قدیمی‌ترین آیین‌های باستانی ایرانیان است که در استان اردبیل نیز به رغم تغییرات گذری در طول تاریخ همچنان برخی از آداب و رسوم‌ها پابرجا است که «توز توحدی، گولاخ آستی، اوزوگ آتی، شال سالاماخ، نو اوستوی و بایراملیخ» از جمله این آداب است که ما سعی می‌کنیم در قالب جشن‌های نوروزی نسبت به احیا و برگزاری آیین‌های سنتی یاد شده اقدامات مؤثری را انجام دهیم.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل افزود: باید فضای شاد و بانشاطی را در این روزهای پایانی سال ایجاد کنیم تا مردم در کنار آشنایی با این آیین‌ها بتوانند از فضای فراهم شده لذت بیشتری را ببرند.
علیرضا دباغ‌عبداللهی کارشناس مسائل هویتی اردبیل نیز در مورد برگزاری این آیین‌ها و فراموشی رخ داده در 2 دهه اخیر در این زمینه خاطرنشان کرد: متأسفانه برخی آداب و رسوم جای خود را به رفتارهای غلط امروزی دادند که نمونه آن را در چهارشنبه‌سوزی به جای چهارشنبه‌سوری شاهد هستیم.
وی اضافه کرد: اردبیل از دیرباز هویت تاریخی و فرهنگی به ویژه در مناطق روستایی و عشایری داشته که نمونه آن را در قالب آیین خدر نبی شاهد هستیم که در این ایام نیز در خلخال و برخی از مناطق روستایی شاهرود و موئیل در حال اجرا است.
امیدواریم رویش‌های جدید زمینه باروری و تمسک به اعتقادات معنوی و ارزشی را فراهم کرده تا به دور از هیجانات مقطعی بتوانیم در صیانت از این آداب و رسوم تلاش مؤثرتری را انجام دهیم.
انتهای پیام/131
