نگاهی به ابعاد توافق ترکیه و اوجالان درباره پ.ک.ک

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، سرانجام پس از انتظاری طولانی، عبدالله اوجالان رهبر زندانی گروه تروریستی پ.ک.ک، پیامی را منتشر کرد که همه منتظر آن بودند.
پیام مکتوب او درباره دستور خلع سلاح و انحلال پ.ک.ک، در یکی از هتل‌های استانبول و توسط نمایندگان کُرد پارلمان ترکیه قرائت شد.
در این پیام که به چهار زبان ترکی، کردی، عربی و انگلیسی خوانده شد، اوجالان خواستار انحلال پ.ک.ک شده و بدون قید و شرط، دستور داده که تمام گروه‌های زیر چتر پ.ک.ک، سلاح خود را بر زمین بگذارند.
اما برخی از تحلیلگران ترکیه می‌گویند، اوجالان به طور مستقیم و واضح چیزی درباره شبه نظامیان کُرد موسوم به «قسد» در شمال سوریه بر زبان نیاورده است.
روزنامه حریت و دیگر روزنامه‌های چاپ آنکارا عکس و تیتر صفحه نخست را به موضوع درخواست اوجالان برای انحلال پ.ک.ک اختصاص داده‌اند.
پ.ک.ک از سال 1984 میلادی حمله مسلحانه به ترکیه را آغاز کرده، نهادهای اقماری دیگری نیز دارد که گروه تروریستی پژاک یکی از آنهاست.
بسیاری از تحلیلگران و آگاهان سیاسی ترکیه به چشم تردید به پ.ک.ک می‌نگرند و می‌گویند؛ هنوز مشخص نیست که سران این گروه، درباره دستورات جدید اوجالان چه تصمیمی خواهند گرفت.
دولت چه می‌گوید؟
مهمت اوچوم مشاور عالی رییس جمهور ترکیه، اولین مقام دولتی ترکیه بود که به پیام اوجالان واکنش نشان داد.
او اعلام کرد که مدت‌هاست در ترکیه معضلی به نام معضل کردها وجود ندارد و تنها معضلی که نیاز به حل دارد «تروریسم» است.
افغان آلا معاون اردوغان در حزب عدالت و توسعه که قبلاً وزیر کشور بوده و بیش از 15 سال بر روی پرونده پ.ک.ک کار کرده، درباره محتوای پیام اوجالان می‌گوید: «آن چه برای ما اهمیت دارد، فقط واژگان نیست.
نتیجه برایمان مهم است.
ببینیم نتیجه چه خواهد بود».
سیاستمداران ترکیه چه می‌گویند؟
علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی از نخستین سیاستمدارانی بود که به پیام اوجالان واکنش نشان داده و اعلام کرد که با تمام قدرت، از روند صلح حمایت می‌کند.
اما احمد داود اوغلو رهبر حزب آینده گفت: «باید یک نقشه راه وجود داشته باشد.
باید یک برنامه مشخص، هدفمند و دارای تقویم و مراحل شفاف، تدوین شود».
اوزگور اوزل رهبر حزب جمهوری خلق نیز از توافق بین اوجالان و دولت حمایت کرد، اما معاون حزب ملی گرای ظفر، اعلام کرد که این حزب تماماً مخالف هرگونه سازش و توافق با اوجالان و پ.ک.ک است.
در همین حال، دوغو پرینچک رهبر حزب کمونیستی وطن نیز گفت: «چیزی به نام توافق در کار نیست.
واقعیت این است که اوجالان در برابر قدرت نظامی ارتش ترکیه تسلیم شد.
همین».
سقوط پ.ک.ک در ورطه بی‌معنایی
اغلب تحلیلگران طرفدار اردوغان، اعلام دستور انحلال پ.ک.ک را به عنوان پیروزی تاریخی دولت اردوغان قلمداد کرده‌اند.
ندیم شنر از تحلیلگران روزنامه حریت درباره شرایط کنونی پ.ک.ک نوشته است: «اوجالان، به عنوان موسس و رهبر سازمان تروریستی پ.‌ک.‌ک، با این پیام و اعلام دستور انحلال، کاری کرده که پ.ک.ک به شکل عینی، در ورطه بی‌معنایی سقوط کرد.
چرا که این گروه، هم باید سلاح بر زمین بگذارد، هم خود را منحل کند.
اوجالان آشکارا گفته، ایدئولوژی پ.ک.ک که با مبارزه 40 ساله دولت ترکیه خنثی و بی‌اثر شده بود، عملاً از هم فروپاشیده و هدفی ندارد.
البته هنوز خیلی زود است که سخنان اوجالان را مانند یک نقطه مهم وصف کنیم.
باید منتظر ماند و دید که سازمان تروریستی در برابر این دستور آشکار رهبر و موسس خود، چه خواهد کرد.
این فراخوان به این معنا نیست که ترکیه مبارزه خود با تروریسم فرامرزی را متوقف خواهد کرد.
از سوی دیگر، احتمال پاسخگویی پ.ک.ک و شاخه سوری آن یعنی پ.ی.د و قسد، چندان قوی به نظر نمی‌رسد».
شنر در ادامه نوشته است: «اوجالان، پیش از این سه بار از پ.‌ک.‌ک خواسته بود که سلاح‌های خود را زمین بگذارد و هر بار نیز شرایطی را برای دولت ترکیه مطرح کرده بود که آخرین آن در سال 2015 بود.
اما این بار هیچ شرط و شروطی را مطرح نکرده است.
علاوه بر این، از مطالباتی مانند فدراسیون و خودمختاری حرف نزد که قبلاً از آنها دفاع کرده بود».
آلمان و سازمان ملل هم حمایت کردند
پس از انتشار پیام رهبر زندانی پ.ک.ک، آلمان به عنوان یکی از کشورهای اروپایی که بیشترین میزان تحرکات پ.ک.ک در این کشور ثبت شده، به این رویداد مهم واکنش نشان داد.
در بیانیه وزارت خارجه آلمان، پیام اوجالان به عنوان یک "فرصت تاریخی" قلمداد شده است.
در این بیانیه آمده است: «این یک اقدام آغازین برای پایان دادن به خشونت است.
با این حال، اقدامات تکمیلی دیگری نیز ضروری است.
دولت فدرال آلمان تمام حمایت‌های لازم را برای پشتیبانی از این روند ارائه خواهد کرد».
همچنین استفان دوجاریک سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد، پیام رهبر پ.ک.ک برای انحلال این گروه و بر زمین نهادن سلاح را به عنوان نور امید توصیف کرد.
جایزه صلح نوبل را به چه کسی بدهند؟
چه کسی فکرش را می‌کرد که سیاستمداری تندرو مانند باغچلی، از آتش بس و آزادی حرف بزند؟
او قبلاً بارها از دولت خواسته بود با تمام توان به کوهستان قندیل در شمال عراق حمله کند و تمام غارها و دره‌ها را بر سر سران پ.ک.ک آوار کند.
در اواخر سال 2013 میلادی که اردوغان با اوجالان وارد مسیر مذاکرات صلح شد، دولت باغچلی اردوغان را به همدستی با تجزیه طلبان و خیانت به ترکیه متهم کرده و خواهان توقف مذاکرات شد.
اما حالا مدت‌ها از آن دوران گذشته و رهبر راست افراطی حزب حرکت ملی گرا یعنی دولت باغچلی، نه منتقد و ضد اردوغان، بلکه شریک سیاسی او در ائتلاف جمهور است.
این بار، باغچلی بود که سخن از ضرورت صلح به میان آورد و پیشنهاد دادکه اردوغان پس از سخنرانی در پارلمان ترکیه و اعلام رسمی انحلال پ.ک.ک، آزاد شود.
به همین دلیل، بسیاری از تحلیلگران، روند جدید مذاکرات صلح بین آنکارا و پ.ک.ک را به عنوان ابتکار عمل باغچلی قلمداد می‌کنند.
یکی از تحلیلگران نزدیک به حزب حاکم ترکیه به نام مهمت عاکف ارسوی دیروز پیشنهادی را مطرح کرد که در کل رسانه‌ها و مطبوعات طرفدار اردوغان به شکلی گسترده بازتاب داشت.
او اعلام کرد که لازم است دولت باغچلی به عنوان نامزد دریافت جایزه صلح نوبل مطرح شود.
احمد هاکان سردبیر روزنامه حریت نیز نوشته است: «اوجالان آشکار اعلام کرده که پ.ک.ک، معنای خود را از دست داده و باید منحل شود.
او به زبان واضح، مشخص و صریح به پ.‌ک‌.ک می‌گوید، سلاح‌ها را زمین بگذار و خود را منحل کن.
اوجالان به روابط ترک و کرد نیز اهمیت داده است.
او می‌گوید که ترک‌ها و کردها بیش از هزار سال است که در یک اتحاد داوطلبانه باقی مانده‌اند.
اوجالان می‌گوید که روابط تاریخی ترک و کرد امروز بسیار شکننده شده و تاکید می‌کند که این منطقه باید با روحیه برادری دوباره سازماندهی شود.
این نکته نیز مهم است که اوجالان، نه فدراسیون می‌خواهد، نه استقلال، نه خودمختاری و نه استقلال اداری.
اوجالان به همه اینها نه می‌گوید.
او چنین مطالباتی را نتیجه اجتناب ناپذیر یک جنبش ملی گرایانه افراطی می‌داند و می‌گوید که چنین ساختارهایی، پاسخی برای مشکلات کنونی نیستند.
هدف ترکیه بدون ترور در حال تحقق است.
این هدفی بود که ترکیه نیم قرن در آرزوی آن بود.
بالاخره این هدف در حال تحقق است».
انتهای پیام/