عهد روز پانزدهم: دعوت به مهربانی؛ دنیای زیبا بسازیم

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: در یک شب سرد زمستانی کودکی را تصور کنید که با لباس‌های کهنه کنار خیابانی پر زرق و برق ایستاده است و با حسرت به ویترین مغازه‌ای نگاه می‌کند.
مردی از مغازه بیرون می‌آید دستش پر از بسته‌های خرید و بدون کوچک‌ترین توجهی از کنار کودک می‌گذرد.
صحنه‌ای که قلب انسان را می‌فشارد حال اگر این کودک به جای حسرت از حمایت اطرافیانش بهره مند بود آیا جامعه‌ای پر از آرامش و همدلی ساخته نمی‌شد؟
خداوند در آیه کریمه «وَءَاتِ ذَا الْقُرْبَی حَقَّهُ، وَالْمِسْکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَلَا تُبَذِرْ تَبْذِیرًا»، ما را به رعایت حقوق خویشاوندان فقرا و در راه ماندگان سفارش کرده است.
تصور کنید هنگامی که برای ازدواج جوانی از فامیل یا برای تهیه جهیزیه نو عروسی قدمی بر می‌داریم چه تأثیری بر دل‌ها می‌گذاریم و چه پایه‌های محکمی برای همبستگی خانوادگی می‌سازیم؟
پایداری و عدالت اجتماعی
آیه به ما می‌گوید نه تنها قوم و خویش حقی به گردن ما دارند بلکه نیازمندان و در راه ماندگان نیز حقی برگردن ما دارند و توجه به این حقوق پایداری عدالت اجتماعی را تضمین می‌کند.
اگر در جامعه‌ای افراد خود را نسبت به یکدیگر بی مسئولیت، بدانند شکاف طبقاتی افزایش یافته و تفرقه جای همدلی را می‌گیرد.
حجت الاسلام محمود علیخانی امام جمعه رامسر در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به آیه شریفه و سفارش به نیازمندان افزود: در این آیه شریفه در مرحله اول نیازمندان نزدیک و بستگان را اولویت قرار داده است و انسان باید به آنان توجه کنند و فقرایی که جزو بستگان هستند در اولویت قرار دارند.
وی با بیان اینکه این افراد در کمک‌های واجب و مستحبی مانند زکات فطره در اولویت قرار دارند، ادامه داد: قرآن کریم همیشه ما را به فکر محرمان بودن دعوت می‌کند و حقوق آنان را محترم شمردند و اینکه خود را از طبقات محروم جامعه جدا نکنیم از سفارش می‌کند.
رفع نیاز فقرا از دستورات مهم دین مبین اسلام است
امام جمعه رامسر برخورد محبت آمیز و کریمانه با نیازمندان را از توصیه‌های خداوند ذکر کرد و گفت: رفع نیاز فقرا از دستورات مهم دین مبین اسلام است.
حجت الاسلام علیخانی با تاکید بر اینکه راه‌های متعددی برای کمک به نیازمندان وجود دارد، تصریح کرد: وقتی در کشور و جامعه زندگی می‌کنیم انسان باید از طریق سازمان‌های متولی مثل کمیته امداد، بهزیستی، مؤسسات خیریه و غیره به فکر رفع نیاز محرومان باشد.
وی با اشاره به اینکه برخی از افراد نیازمند با سیلی صورت خود را سرخ نگه می‌دارند، یادآور شد: اینگونه افراد در اولویت قرار دارند و باید به فکر آنان باشیم.
امام جمعه رامسر با تاکید بر اینکه کمک به نیازمندان دارای اثرات و برکات فراوانی است، گفت: وقتی انسان به دیگران رحم کند مورد رحمت خداوند قرار می‌گیرد و در این شرایط بد اقتصادی فشارهای اقتصادی و معیشتی روحی و روانی را بر فقرا کم کنیم.
حفظ تعادل طبقات اجتماعی
وی حفظ تعادل طبقات اجتماعی را از دیگر آثار کمک به نیازمندان ذکر کرد و ادامه داد: همچنین اگر ثروتمندان جامعه به فکر امنیت خود هستند باید به نیازمندان کمک کنند تا فقر را از بین ببرند ولی سطح اقتصاد و معیشت این است که همگان با هم برابر باشند زیرا انسان کسی است که تلاش کند تا افراد دیگر نیز ز نعمات و امکانات بهره‌مند شوند.
علیخانی گفت: با کمک به دیگران انسان می‌تواند شکرگزار نعمات الهی باشد همچنین انسان می‌تواند با آموزش حرفه و مهارت آموزی به دیگران کمک کند و به قول معروف به جای ماهی دادن، ماهیگیری را فرا دهد.
امام جمعه رامسر صندوق‌های قرض الحسنه و مؤسسات خیریه را راهکار مناسبی برای حمایت از نیازمندان ذکر و اضافه کرد: باید اینگونه صندوق‌ها در کشور توسعه پیدا کند نیازمندان برای دریافت وام‌های اندک و کم بهره که نیاز به ضامن ندارد از آن استفاده کنند.
ترسیم تابلویی از رسالت اجتماعی
تصور کنید در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که افراد حقوق خویشاوندان و نیازمندان را ادا کرده و از اسراف دوری می‌کنند در چنین جامعه‌ای دیگر کودکی با حسرت کنار خیابان نمی‌ایستد و همه با امید و آرامش آینده‌ای روشن را می‌بینند.
این آیه دعوتی است به مهربانی و مسئولیت پذیری؛ بیایید این مسئولیت الهی را جدی بگیریم و دنیایی زیباتر بسازیم.
سیده فاطمه ساداتی مدیر حوزه علمیه حضرت نرجس (س) ساری گفت: خداوند متعال در آیه شریفه ۲۶ سوره اسرا که می‌فرماید: «وَآتِ ذَا الْقُرْبَیٰ حَقَّهُ وَالْمِسْکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَلَا تُبَذِّرْ تَبْذِیرًا» دریچه‌ای نو به سوی یک جامعه همدل و عدالت‌محور می‌گشاید و نه تنها تابلویی از روابط اجتماعی استوار را ترسیم می‌کند، بلکه رسالتی را بر دوش ما می‌نهد: رسالت پاسداشت حقوق خویشاوندان، یاری نیازمندان و دستگیری از در راه ماندگان.
وی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: این آیه، همانند دیگر آیات الهی با فطرت انسانی هماهنگ است.
انسان به طور فطری در درجه اول به والدین و سپس به نزدیکان علاقه دارد و طبق این آیه اولویت در انفاق، با کسانی است که به ما نزدیک‌ترند، این حقی است که بر گردن ماست، نه منتی که بر سرشان می‌گذاریم.
باید توجه داشت که در پرداخت حق خویشاوندان، فقر و اسلام و مؤمن بودن ایشان شرط نیست؛ چراکه در صدر اسلام، با وجود تفاوت دین و عقیده، در این آیه دستور به رعایت حقوق خویشاوندان شده است و این نشان می‌دهد که حق قرابت، فراتر از مرزهای مذهب و ایمان است و وظیفه ما، رسیدگی به نیازهای آنان می‌باشد.
در این آیه، نکته‌ای ظریف نهفته است؛ حقی که بر گردن ماست، تنها به قوم و خویش محدود نمی‌شود، بلکه دامنه آن، نیازمندان و در راه ماندگان را نیز در بر می‌گیرد البته اولویت بندی دارد که باید این اولویت‌ها را در نظر گرفت، اوّل والدین، سپس فامیل و قربی بعد فقرا و در نهایت در راه ماندگان.
وی ادامه داد: «ولا تبذر تبذیرا» به چگونگی کمک به دیگران اشاره دارد؛ انسان در مصرف مال و ثروت خود به هر شکلی آزاد نیست و باید در مال خودش بطریق حکمت تصرف کند بدون اسراف از نزدیکان شروع کند و به مساکین و مسافران در راه مانده کمک کند.
همچنان که بذر افشانی در غیر جای خودش موجب هدر رفت آن خواهد شد.
ریخت و پاش و مصرف بی مورد مال حرام است
ساداتی تصریح کرد: مصرف مال هم در غیر جای خودش شایسته نیست در واقع ریخت و پاش و مصرف بی مورد مال، حرام است.
لذا منظور از اسراف و تبذیر که در این آیه نهی شده؛ خرج‌های بیهوده، تجمل گرایی، مراسم‌های پرهزینه که با ریخت و پاش های فراوان همراه است.
چنانکه در برخی مراسم‌ها، غذاهای مانده به بهانه بهداشتی نبودن در سطل آشغال ریخته می‌شود که این مسئله مناسب جامعه اسلامی نیست.
استاد حوزه ادامه داد: به یاد داشته باشیم، آیه ۲۶ سوره اسرا، تنها یک دستور نیست، بلکه یک سبک زندگی است.
در واقع دعوتی است به مهربانی و مسئولیت پذیری نسبت به حقوق دیگران که پایداری عدالت اجتماعی را تضمین می‌کند و با عمل به این آیه، می‌توانیم دنیایی زیباتر، عادلانه‌تر و مهربان‌تر بسازیم.
دنیایی که در آن، هیچ کودکی با حسرت به خرید دیگران نگاه نکند و هیچ نیازمندی، شب را با شکم گرسنه به صبح نرساند.
مدیر حوزه علمیه حضرت نرجس ساری یادآور شد: برای عمل به این آیه در زندگی می‌توانیم به یاد آوریم، خویشاوند نیازمند، همسایه دردمند، مسافر بی‌سرپناه، هر یک، حقی دارند بر گردن ما.
وی گفت: همچنین به جای آنکه در خریدهای غیرضروری و مصرف‌گرایی غرق شویم، بخشی از هزینه‌هایمان را برای کمک به افراد نیازمند صرف کنیم.
وی افزود: هنگامی که به سفر می‌رویم، همواره آماده کمک به افرادی باشیم که ممکن است در راه دچار مشکل شده باشند.
بااین گام‌های کوچک، می‌توانیم دنیایی را دگرگون کنیم و بذرهای امید و مهربانی را در سراسر جهان بکاریم.