روز جهانی آب، فرصتی برای تأمل در مورد منابع آبی جهان

به گزارش خبرنگار مهر، هر ساله روزهای ابتدایی فروردین ماه با روز جهانی آب متقارن شده است به همین مناسبت فیروز قاسم زاده، مدیرکل دفتر مطالعات پایه منابع آب کشور یادداشتی اختصاصی در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است.
روز جهانی آب، فرصتی برای تأمل در مورد منابع آبی است که زندگی بشر به آنها وابسته است.
یخچال‌های طبیعی یکی از اشکال منابع آبی روی کره زمین هستند که تاکنون توجه نسبتاً کمتری به آنها شده است.
این یخچال‌ها، که در ارتفاعات کوهستانی و مناطق سردسیر قرار دارند، به عنوان ذخایر طبیعی آب عمل می‌کنند و نقش بسیار مهمی در تأمین آب شیرین برای اکوسیستم‌ها و جوامع انسانی دارند.
یخچال‌ها با تقویت در فصول سرد و ذوب شدن در فصول گرم، آب رودخانه‌ها و دریاچه‌ها را تأمین می‌کنند و به تداوم حیات در مناطق پایین‌دست کمک می‌کنند.
این منابع آبی در بسیاری از کشورها، به ویژه در مناطق کوهستانی، برای کشاورزی، شرب و صنعت اهمیت ویژه‌ای دارند.
علاوه بر این، یخچال‌ها در تنظیم دمای کره زمین و حفظ تعادل اکولوژیکی نقش بسزایی ایفا می‌کنند.
اما تغییرات اقلیمی، تهدیدی جدی برای یخچال‌های طبیعی به شمار می‌آید.
افزایش دما و تغییر الگوهای بارش باعث افزایش سرعت ذوب یخچال‌ها و در نهایت کوچک‌تر شدن آنها می‌شود.
این تغییرات نه تنها به کمبود آب در آینده منجر خواهد شد، بلکه می‌تواند اثرات مخربی بر محیط زیست و تنوع زیستی نیز داشته باشد.
مطالعه تغییرات آبدهی رودخانه‌ها توسط محققین دانشگاه ماساچوست نشانگر این است علیرغم کاهش جدی آبدهی رودخانه‌ها در بازه‌های پایین‌دست، آبدهی ۱۷ درصد رودخانه‌ها در بازه‌های بالادستی (سرشاخه‌ها) با افزایش روبرو بوده‌است و متأسفانه این افزایش ناشی از ذوب یخچال‌های طبیعی با قدمت بالا بوده‌است که احیای مجدد آنها با توجه به گرمایش زمین، غیرممکن خواهد بود.
در ایران، یخچال‌های طبیعی به عنوان یکی از منابع مهم آب در مناطق کوهستانی زاگرس و البرز شناخته می‌شوند.
بر اساس مطالعات صورت گرفته، ایران دارای ۱۱ منطقه یخچالی با حدود ۱۰۲ یخچال است که در سال ۱۴۰۰، مساحت آنها حدود ۳۵ کیلومتر مربع بوده است.
متأسفانه، اثرات تغییرات اقلیمی در ایران از قبیل افزایش دما و تغییر الگوهای بارشی و کاهش سهم بارش زمستانه و بویژه کاهش جدی سهم برف در نزولات جوی، تأثیرات قابل توجهی بر یخچال‌های ایران گذاشته است.
بر اساس آمارهای اخیر، یخچال‌های طبیعی ایران در حال کوچک شدن و کاهش ضخامت هستند به طوری که در یک دهه اخیر، وسعت یخچال‌های کشور حدود ۲۰ درصد کاهش یافته‌است که این موضوع تهدیدی جدی برای تأمین آب در آینده نزدیک به شمار می‌آید.
روز جهانی آب امسال با شعار حفاظت از یخچال‌های طبیعی، دنبال توجه به اهمیت حفاظت از یخچال‌های طبیعی و تلاش برای کاهش اثرات تغییرات اقلیمی بر یخچال‌ها است.
بر این اساس، تمامی دولت‌ها بویژه کشورهای بزرگ صنعتی بایستی به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای توجه ویژه‌ای داشته باشند و از این طریق با کاهش شدت گرمایش زمین، به حفظ این منابع حیاتی کمک نمایند.
البته از تبیین اهمیت یخچال‌ها و آگاهی و اقدام جمعی برای حفاظت از آنها نباید غافل شد تا آینده‌ای پایدار برای نسل‌های آینده بسازیم.