مدیریت منابع آبی؛ راهی برای عبور از بحران

به گزارش خبرگزاری تسنیم از کرج، آب، گران‌بها‌ترین سرمایه طبیعی زمین، عنصری است که حیات تمامی موجودات زنده به آن وابسته است.
سازمان ملل متحد، روز 22 مارس را به‌عنوان «روز جهانی آب» نام‌گذاری کرده تا توجه جهانیان را به اهمیت این مایع حیاتی و ضرورت مدیریت صحیح منابع آبی جلب کند.
در شرایطی که کمبود آب به یک بحران جهانی تبدیل شده و بسیاری از کشورهای دنیا با چالش‌های شدید تأمین منابع آبی مواجه هستند، ایران و به تبع آن استان البرز نیز به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، با مشکلات کم‌آبی و کاهش منابع آبی روبه‌روست.
از این رو، مدیریت مصرف و بهینه‌سازی استفاده از این منبع ارزشمند، بیش از هر زمان دیگری ضروری به نظر می‌رسد.
بسیاری از کشورها، به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک، با کاهش منابع آبی مواجه شده‌اند.
عواملی همچون رشد جمعیت، تغییرات اقلیمی، افزایش تقاضا برای آب، بهره‌برداری بی‌رویه و مدیریت نادرست منابع آبی، بحران کم‌آبی را تشدید کرده‌اند.
طی دهه‌های اخیر، کاهش بارندگی، افزایش مصرف آب در بخش‌های مختلف و سوءمدیریت منابع آبی، این مشکل را بحرانی‌تر کرده است.
یکی از مهم‌ترین چالش‌های مدیریت آب، مصرف بی‌رویه آن در بخش کشاورزی است.
در حال حاضر، بیش از 90 درصد منابع آبی کشور در این بخش مصرف می‌شود.
روش‌های سنتی آبیاری، هدررفت بالا و عدم استفاده از فناوری‌های نوین موجب شده است که بخش زیادی از این آب بدون استفاده مؤثر، از بین برود.
به‌کارگیری روش‌های مدرن آبیاری، تغییر الگوی کشت و استفاده از فناوری‌های نوین می‌تواند تأثیر بسزایی در کاهش مصرف آب و افزایش بهره‌وری آن داشته باشد.
مصرف آب در بخش خانگی نیز یکی دیگر از چالش‌های مدیریت منابع آبی کشور است.
فرهنگ مصرف صحیح آب هنوز به‌طور کامل در جامعه نهادینه نشده و بسیاری از مردم از روش‌های صرفه‌جویی آگاه نیستند.
اصلاح الگوی مصرف یکی از موارد ضروری در مقابله با بحران آب است که در این راستا بستن شیر آب هنگام مسواک زدن، کاهش زمان دوش گرفتن، استفاده از ماشین‌های لباسشویی و ظرف‌شویی کم‌مصرف و عدم استفاده بی‌رویه از آب شرب برای شست‌وشوی خودرو یا آبیاری فضای سبز ضروری به نظر می رسد.
در شرایط کنونی همچنین بهینه سازی تجهیزات آبی با استفاده از شیرآلات کاهنده مصرف، تعمیر نشتی‌های لوله‌ها و استفاده از سیستم‌های بازیافت آب خاکستری و نیز افزایش آگاهی عمومی از طریق آموزش و فرهنگسازی در خصوص اهمیت صرفه جویی در مصرف آب و نقش هر فرد در کاهش بحران آبی ضروری است.
یکی دیگر از عوامل مهم در کاهش منابع آبی، تغییرات اقلیمی است.
افزایش دما، کاهش بارندگی و تغییر الگوی بارش‌ها از جمله پیامدهای گرمایش جهانی هستند که تأثیر مستقیمی بر منابع آبی دارند.
در بسیاری از مناطق، بارندگی‌ها به‌جای بارش‌های مداوم و قابل جذب، به‌صورت باران‌های سیل‌آسا رخ می‌دهد که به دلیل نبود زیرساخت‌های مناسب، امکان ذخیره و استفاده از این آب‌ها فراهم نیست.
برای مقابله با بحران آب و جلوگیری از بدتر شدن شرایط، باید مجموعه‌ای از اقدامات در سطح فردی، اجتماعی و دولتی انجام شود که برخی از این راهکارها شامل اجرای طرح‌های بازچرخانی آب با استفاده مجدد از فاضلاب تصفیه‌شده برای مصارف صنعتی و کشاورزی و توسعه فناوری‌های نوین در بخش کشاورزی با استفاده از روش‌های آبیاری هوشمند و قطره‌ای به‌جای روش‌های سنتی اشاره کرد.
اصلاح الگوی کشت با تشویق کشاورزان به کاشت محصولات کم‌آب‌بر و جایگزینی آن‌ها با محصولات پرمصرف، مدیریت بهینه منابع آبی از طریق کنترل برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی و مقابله با حفر چاه‌های غیرمجاز و توسعه فرهنگ مصرف بهینه آب از طریق آگاهی‌بخشی به مردم از طریق رسانه‌ها، مدارس و نهادهای فرهنگی از دیگر راهکارها محسوب می شوند.
روز جهانی آب، فرصتی برای تأمل در مورد یکی از حیاتی‌ترین چالش‌های پیش روی بشر است.
ایران به‌عنوان کشوری با اقلیم خشک و نیمه‌خشک، بیش از بسیاری از کشورها نیازمند برنامه‌ریزی و مدیریت بهینه منابع آبی است.
بدون اقدامات جدی و تغییر نگرش در مصرف آب، کشور در آینده‌ای نه‌چندان دور با بحران‌های جدی‌تری مواجه خواهد شد.
حفاظت از منابع آبی، یک وظیفه ملی است و همه ما باید سهم خود را در مدیریت مصرف آب ایفا کنیم.
اگر امروز برای حفظ این سرمایه ارزشمند گام برنداریم، نسل‌های آینده بهای سنگینی برای کم‌توجهی ما خواهند پرداخت.
آب، نه‌تنها مایه حیات، بلکه اساس توسعه پایدار و بقای زیست‌بوم‌های طبیعی است که بدون آن، زندگی با چالش‌های جدی مواجه خواهد شد.
انتهای پیام/