چگونه می توان خود را از بند قضاوت زود هنگام رها کرد؟

خبرگزاری مهر -گروه دین و اندیشه: نهضت «زندگی با آیه‌ها» که از سال گذشته آغاز شده با استقبال شایانی روبه‌رو گردیده است.
باید در وادی زندگی، با نوای قرآن همدم شویم و در هر کنج و کنار، جلوه‌های انس با کلام وحی را پدیدار سازیم.
از گنجینه امثال قرآنی، برای بنای فرهنگی استوار بهره گیریم و آیات پرکاربرد را در حافظه سپرده، در سخن و عمل به کار بندیم، تا در این عرصه، نقشی ایفا کنیم.
به سان پیامبر رحمت (ص) که خُلقش قرآن بود، ما نیز در پی کسب این منش والا باشیم.
در راستای اعتلای نهضت ملی «زندگی با آیه‌ها»، هر گامی که برداریم، چراغی فرا راه جامعه روشن کرده‌ایم؛ نهضتی که در پی فهم و تبیین آیات الهی است.
با همراهی و تشویق یکدیگر، این حرکت را تقویت کنیم، تا این کوشش‌ها، ثمری نیکو به بار آورد.
آیه ۱۸ سوره زمر
فَبَشِّرْ عِبادِ الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ
به بندگان من بشارت بده؛ همان کسانی که حرف‌ها و تبلیغات گوناگون را با دقت می‌شنوند و با تجزیه و تحلیل، دنبال بهترینش می‌روند.
بر ایشان بشارت بده ای رسول / که لطف من افتد بر ایشان قبول
پیام‌ها
هیچ فکرش را می‌کردی که در فلان بحث سیاسی تند و تیز، محبوب‌ترین آدم پیش خدا، همانی باشد که بیشتر از همه ساکت است؟
که خیلی بیشتر از حرف‌زدن، گوش‌کردن را بلد است؟
که کمتر رگ گردنش ورم می‌کند و کمتر صورتش گُر می‌گیرد و کمتر روی پیشانی‌اش قطره‌های عرق می‌نشیند؟
هیچ فکرش را می‌کردی که خدا در بحث‌های آتشین که دو طرف تا حد مرگ به جان هم می‌افتند، پشت سر هیچ‌کدامشان نایستاده باشد؟
که بیشتر حواسش به آن آدم گوشه‌گیرِ آرامِ خونسردی باشد که با صبر و حوصله یکی‌یکی حرف‌ها را می‌شنود و با صبر و حوصله یکی‌یکی بهشان فکر می‌کند و با صبر و حوصله بهترین‌هایشان را انتخاب می‌کند؟
انتخاب بهتر، هدایت الهی
در زندگی، همیشه با انتخاب‌هایی روبرو هستیم: چه شغلی را برگزینیم؟
از چه منبعی برای یادگیری استفاده کنیم؟
یا حتی چگونه به مسائل اجتماعی و سیاسی واکنش نشان دهیم؟
در دنیای امروز و این هیاهوی اطلاعات و تبلیغات، تشخیص حقیقت و انتخاب بهترین‌ها، مهارتی حیاتی است.
اما چگونه می‌توان به این مهارت دست یافت؟
خداوند در قرآن، بندگان هدایت‌یافته‌ی خود را بشارت می‌دهد: فَبَشِّرْ عِبادِ الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَئِکَ الَّذِینَ هَدَاهُمُ اللَّهُ [۱] این آیه، ما را به شنیدن دیدگاه‌های گوناگون اما گزینش برترین‌ها دعوت می‌کند و آن را نشانه‌ی خردمندی و ایمان برمی‌شمارد.
«حرف هر کسی را، ولو آن کسی که حرف می‌زند، جز جریان شما و گروه شما و جبهه‌ی شما نیست، گوش کنید؛ اگر دیدید حرف درستی است، آن وقت فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ.
حکمت قرآنی را ملاحظه کنید: یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ.
باید استماع کرد؛ بعد هرچه بهتر است، انسان قبول کند؛ ولو آن بهتر از زبان کسی در بیاید که انسان او را دوست ندارد، قبول ندارد .»[۲]
آزادی اندیشه و بیان در چارچوب حفظ حقوق دیگران و با رعایت موازین شرعی، زیربنای این انتخاب‌های آگاهانه است.
در جامعه‌ای که مردم بتوانند بی‌هراس از بیان نظراتشان، دیدگاه‌های مختلف را بشنوند، فضایی برای شکوفایی فکری و اجتماعی ایجاد می‌شود.
خداوند ما را به انتخاب دعوت می‌کند و این آزادی، به رشد فردی و اجتماعی می‌انجامد.
بیاییم هنر شنیدن و انتخاب بهترین‌ها را در زندگی‌مان تمرین کنیم.
وقتی فرزندمان صحبت می‌کند، با دقت گوش دهیم و او را به بازگو کردن همه جوانب ماجرا تشویق کنیم.
این کار به او مهارت شنیدن و واکنش مناسب را می‌آموزد.
همچنین، در مواجهه با اخبار و اطلاعات، پیش از پذیرش یا انتشار، تحقیق کنیم و منابع معتبر را بررسی کنیم.
اما چگونه می‌توان "بهترین" را تشخیص داد؟
شنیدن و تأمل کردن و بصیرت به خرج دادن کلید این هنر است.
اما خداوند در چند آیه جلوتر معیار تشخیص بهترین کلام را بیان می‌کند: «اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدیثِ کِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِیَ؛ خدا بهترین سخن یعنی قرآن را فرستاده است: کتابی که آیه‌هایش هماهنگ‌اند و همدیگر را توضیح می‌دهند »[۳] بهترین کلام قرآن است و هر کلامی که با قرآن مطابقت داشته باشد.
پس باید با قرآن زندگی کرد تا قدرت تشخیص بهترین کلام را بدست آوریم.
خداوند در این آیه از ما خواسته است که:
همه دیدگاه‌ها را بشنویم، اما بهترین را انتخاب کنیم.
برای عمل به این آیه در زندگی می‌توانیم:
_ به‌جای قضاوت زودهنگام، با دقت به سخن انسان‌ها گوش کنیم.
_ قبل از تصمیم‌گیری، با افراد آگاه و متخصص مشورت کنیم و گزینه‌های مختلف را بررسی کنیم و به دنبال بهترین راه‌حل باشیم.
_ حتی از کسانی که با ما اختلاف‌نظر دارند، نکات مثبت را بیاموزیم و در زندگی‌مان به‌کار ببریم.
[۱].
سوره زمر، آیه ۱۷ و ۱۸: به بندگان من بشارت بده؛ همان کسانی که حرف‌ها و تبلیغات گوناگون را با دقت می‌شنوند و با تجزیه و تحلیل، دنبال بهترینش می‌روند کسانی‌اند که خدا دستشان را در زندگی گرفته است.
[۲].
بیانات رهبر معظم انقلاب، دیدار نمایندگان مجلس شورای اسلامی، ۰۳/۰۴/۱۳۸۸
[۳].
سوره زمر، آیه ۲۳