بدون استقامت و صبر نمی‌توان به خوبی‌ها و برکات دنیا دست یافت
قدرت دعا در تغییر سرنوشت و شرایط، به مؤمنان این امید را می‌دهد که در هر شرایطی که قرار دارند، می‌توانند با توکل به خداوند و دعا، به کمک او دست یابند.
به گزارش خبرنگار مهر، توجه دوباره به نهج‌البلاغه همزمان با آغاز نهضت اسلامی در اوایل دهه چهل شمسی است و متفکران انقلاب اسلامی به این کتاب شریف و مفاهیم آن توجه ویژه ای داشتند.
اهتمام به این کتاب شریف را می‌توان در سخنرانی‌های حضرت آیت الله خامنه‌ای در کنگره نهج‌البلاغه که نخستین بار در بهار ۱۳۶۰ ایراد شد، مشاهده کرد: ما امروز در دنیای اسلام - که درک و دریافت و بینش اسلامی در آن گاهی با فاصله‌هایی به اندازه‌ی فاصله‌ی ایمان و کفر از هم دور هستند - با واقعیتی مواجه هستیم.
امروز آشکارترین و روشن‌ترین حقایق اسلامی به وسیله‌ی بعضی از مدعیان اسلام در کشورهای اسلامی نادیده گرفته می‌شود.
امروز همان روزی است که شعارها یکسان است اما جهت‌گیری‌ها به شدت مغایر یکدیگر است، امروز شرایطی مشابه شرایط دوران حکومت امیرالمؤمنین است، پس روزگار نهج‌البلاغه است.
در روزهای ماه مبارک رمضان که در مهمانی خدا شرکت می‌کنیم و در طرح قرآنی «زندگی با آیه ها» هر روز با یک آیه از قرآن کریم مأنوس هستیم، پسندیده است که آیه روز را از منظر امیرالمومنین علی علیه السلام و کتاب شریف نهج‌البلاغه نیز بررسی کنیم.
آنچه در ادامه می‌خواند دریافت‌هایی از مضامین عالی نهج‌البلاغه پیرامون آیه ۱۶ سوره جن است:
وَأَنْ لَوِ اسْتَقَامُوا عَلَی الطَّرِیقَةِ لَأَسْقَیْنَاهُمْ مَاءً غَدَقًا
و اگر انس و جن بر طریقه حق پایداری کنند حتماً آنان را از آب فراوانی سیراب خواهیم کرد.
آیه ۱۶ سوره جن به ماجرای دعوت پیامبر (ص) اشاره دارد.
آنها وقتی دیدند که پیامبر خدا در حال دعا و عبادت است، به سمت او آمدند تا از او پیروی کنند.
این آیه به نوعی بر اهمیت توحید، دعا و عبادت تأکید می‌کند و نشان‌دهنده‌ی تأثیرات دعا بر روح و روان موجودات است.
در این راستا، بررسی سخنان امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب (ع) در نهج‌البلاغه می‌تواند نکات و درس‌های عمیقی را در زمینه دعا، توحید و تأثیر آن بر جامعه به ما ارائه دهد.
همچنین استقامت در راه دین یکی از اصول اساسی و حیاتی در زندگی مؤمنان است.
این مفهوم نه‌تنها در قرآن کریم بلکه در سخنان و خطبه‌های امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب (ع) در نهج البلاغه به‌طور ویژه‌ای مورد تأکید قرار گرفته است.
استقامت در اصطلاح دینی به معنای پایبندی به اصول و ارزش‌های اسلامی و جلوگیری از انحرافات و وسوسه‌ها است.
علی (ع) در خطبه‌های خود بارها بر اهمیت این مفهوم تأکید کرده و مؤمنان را به استقامت در برابر مشکلات و چالش‌های زندگی تشویق کرده است.
امام علی (ع) در خطبه ۱۹۲ نهج البلاغه می‌فرماید: وَ مَنْ لَمْ یَصْبِرْ عَلَی مَکَارِهَ الدُّنْیَا، لَمْ یَحْظَ بِمَکَارِمِهَا.
کسی که در برابر سختی‌های دنیا صبر نکند، از خوبی‌های آن بهره‌مند نخواهد شد.
در این خطبه، امام علی (ع) به اهمیت صبر و استقامت در مواجهه با مشکلات زندگی اشاره می‌کند.
او تأکید می‌کند که بدون استقامت و صبر نمی‌توان به خوبی‌ها و برکات دنیا دست یافت.
این نکته به‌وضوح نشان می‌دهد که استقامت، نه‌تنها بر اساس اصول دینی بلکه در زندگی روزمره نیز ضروری است.
در واقع، کسانی که در برابر مشکلات استقامت نشان می‌دهند، در نهایت به موفقیت و برکات بیشتری دست می‌یابند.
اهمیت دعا و عبادت
امام علی (ع) در خطبه ۱۲ نهج‌البلاغه می‌فرماید: وَ إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِاللَّهِ أَکْثَرُهُمْ دُعَاءً.
و نزدیک‌ترین مردم به خداوند، کسی است که بیشتر دعا کند.
امام (ع) در این خطبه به اهمیت دعا و ارتباط آن با نزدیکی به خداوند تأکید می‌کند.
دعا به‌عنوان یک عمل عبادی، نه‌تنها یک درخواست از خداوند است، بلکه ابزاری برای تقویت ارتباط انسان با خالقش نیز محسوب می‌شود.
این موضوع نشان‌دهنده‌ی تأثیر عمیق دعا بر روح انسان و دیگر موجودات است.
دعا به‌عنوان یک عمل عبادی، باید در زندگی روزمره مؤمنان جایگاه ویژه‌ای داشته باشد.
علی (ع) با بیان این مطلب، به مؤمنان یادآوری می‌کند که با دعا و عبادت، می‌توانند به خداوند نزدیک‌تر شوند و از برکات و رحمت‌های او بهره‌مند گردند.
این سخن به ما یادآوری می‌کند که دعا تنها یک عمل زبانی نیست، بلکه باید با قلبی مملو از ایمان و عشق به خداوند انجام شود.
توحید و یکتاپرستی
امام علی (ع) در خطبه ۱ نهج‌البلاغه می‌فرماید: أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ.
شهادت می‌دهم که هیچ معبودی جز الله نیست و او یگانه است و شریک ندارد.
این سخن علی (ع) به توحید و یکتاپرستی اشاره دارد که یکی از اصول اساسی دین اسلام است.
توحید به‌عنوان اساس ایمان اسلامی، نه‌تنها در میان انسان‌ها بلکه در میان جنیان نیز مورد توجه قرار می‌گیرد.
علی (ع) با بیان این عبارت، به ما یادآوری می‌کند که در زندگی روزمره‌مان باید همواره بر توحید و یکتاپرستی تأکید کنیم و از هرگونه شرک و چندگانگی پرهیز کنیم.
این نکته به‌ویژه در دنیای امروز که با چالش‌های مختلفی در زمینه اعتقادات مواجه‌ایم، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
با تأکید بر توحید و یکتاپرستی، می‌توانیم به تقویت ایمان خود و دیگران کمک کنیم و در برابر وسوسه‌های شیطانی و انحرافات اعتقادی ایستادگی کنیم.
قدرت دعا در تغییر سرنوشت
امام علی (ع) در خطبه ۱۳ نهج‌البلاغه می‌فرماید: الدُّعَاءُ سِلاحُ الْمُؤْمِنِ.
دعا سلاح مؤمن است.
امام (ع) در این خطبه به قدرت دعا به‌عنوان سلاح مؤمن اشاره می‌کند.
دعا به‌عنوان یک ابزار و سلاح در دست مؤمنان می‌تواند در برابر مشکلات و چالش‌ها مؤثر باشد.
این موضوع نشان می‌دهد که دعا نه‌تنها به‌عنوان یک عمل فردی، بلکه به‌عنوان یک ابزار جمعی نیز می‌تواند تأثیرگذار باشد.
قدرت دعا در تغییر سرنوشت و شرایط، به مؤمنان این امید را می‌دهد که در هر شرایطی که قرار دارند، می‌توانند با توکل به خداوند و دعا، به کمک او دست یابند.
این مطلب به ما یادآوری می‌کند که در زندگی روزمره، باید به دعا و ارتباط با خداوند اهمیت دهیم و از آن به‌عنوان ابزاری برای حل مشکلات و رفع موانع استفاده کنیم.
تأثیر دعا بر جامعه
امام علی (ع) در خطبه ۱۵ نهج البلاغه می‌فرماید: وَ مَا أَحَلَّ اللَّهُ مِنَ الْخَیْرِ فَإِنَّهُ إِلَی دُعَائِکَ مَفْتُوحٌ.
و آنچه را که خداوند از خیر حلال کرده است، به دعاهایت باز می‌باشد.
در این خطبه، امام به تأثیر دعا بر خیر و برکات جامعه اشاره می‌کند.
او بیان می‌کند که دعا می‌تواند در باز کردن درهای خیر و رحمت الهی مؤثر باشد.
این نکته نشان‌دهنده‌ی این است که دعا نه‌تنها بر زندگی فردی مؤثر است، بلکه می‌تواند بر جامعه نیز تأثیرگذار باشد.
دعا به‌عنوان یک عمل جمعی می‌تواند موجب تقویت همبستگی و همدلی در جامعه شود و برکات الهی را به همراه داشته باشد.
علی (ع) با بیان این مطلب، به ما یادآوری می‌کند که باید در دعاهای خود، همواره خیر و برکت برای جامعه‌امان را نیز مورد توجه قرار دهیم و از خداوند بخواهیم که برکات خود را بر ما نازل کند.
بررسی آیه ۱۶ سوره جن و ارتباط آن با نهج‌البلاغه نشان‌دهنده می‌دهد استقامت در راه دین یکی از اصول اساسی زندگی مؤمنان است که در نهج البلاغه به‌وضوح مورد تأکید قرار گرفته است.
علی (ع) با تأکید بر اهمیت استقامت در مواجهه با مشکلات، وسوسه‌ها، جهاد و پاداش‌های الهی، به ما یادآوری می‌کند که باید همواره در مسیر حق و حقیقت پایدار بمانیم.
این آموزه‌ها نه‌تنها در زمان ایشان، بلکه در دنیای امروز نیز باید به‌عنوان راهنمایی برای مسلمانان در راستای تحقق اهداف دینی و اجتماعی مورد توجه قرار گیرد.
استقامت، نه‌تنها به حفظ ایمان کمک می‌کند بلکه موجب ارتقا شخصیت و تقویت ارزش‌های انسانی نیز خواهد شد.
از این رو، همه‌ی ما باید با اعتماد به نفس و اراده قوی در راه دین و حقیقت استقامت ورزیم.