گاه‌شمار خصومت و رویارویی دیرینه ایران با آمریکا
پیش از انقلاب ۱۳۵۷، ایران تحت حکومت پهلوی از متحدان نزدیک آمریکا در خاورمیانه بود. اما با وقوع انقلاب اسلامی و سقوط شاه، رابطه دو کشور وارد مرحله جدیدی از تنش و تقابل شد.
باشگاه خبرنگاران جوان؛ اعظم پورکند - روابط ایران و ایالات متحده که زمانی متحدان نزدیک بودند، پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران اغلب با بی‌اعتمادی و گاهی با خصومت آشکار همراه بوده است و هرگونه بهبودی نیازمند تغییر در رویکرد‌های اساسی دو طرف است.
تا پیش از انقلاب اسلامی ایران آمریکا همواره از رژیم پهلوی در عرصه‌های مختلف حمایت می‌کرد.
مهمترین آنها در سال ۱۹۵۳ بود که سازمان سیا در کودتایی علیه محمد مصدق، نخست‌وزیر ایران، مشارکت می‌کند و محمدرضا پهلوی را به قدرت بازمی‌گرداند.
در سال ۱۹۶۷ آمریکا یک رآکتور هسته‌ای و سوخت اورانیوم غنی‌شده در اختیار ایران قرار می‌دهد.
ایران در سال ۱۹۶۸ پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) را امضا می‌کند که برنامه هسته‌ای غیرنظامی را مجاز، اما تسلیحات اتمی را ممنوع می‌کند.
در سال ۱۹۷۲ و پیش از انقلاب اسلامی ایران ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، برای تقویت روابط امنیتی به تهران سفر می‌کند.
این بخشی از استراتژی واشنگتن برای تبدیل ایران و عربستان به «دو ستون» مهار نفوذ شوروی در خاورمیانه بود.
با این حال پس از انقلاب اسلامی ایران روابط دو طرف وارد مرحله‌ای از بی اعتمادی و خصومت شد.
**۱۹۷۵** – با انقلاب اسلامی ایران شاه فراری شد.
آیت‌الله روح‌الله خمینی از تبعید بازگشت و رهبری انقلاب را برعهده گرفت.
دانشجویان لانه جاسوسی آمریکا در تهران را تسخیر کردند.
**۱۹۸۰** – آمریکا روابط دیپلماتیک با ایران را قطع، دارایی‌های ایرانی را توقیف و تحریم‌های گسترده اعمال می‌کند.
عملیات نجات اسرای سفارت در زمان جیمی کارتر شکست می‌خورد.
اسرا دقیقاً پس از ترک کارتر آزاد می‌شوند.
**۱۹۸۳** – آمریکا حزب‌الله لبنان، گروهی وابسته به ایران، را به بمب‌گذاری در سفارت و پادگان تفنگداران دریایی در بیروت متهم می‌کند که منجر به کشته‌شدن حدود ۳۰۰ نفر (عمدتاً آمریکایی) شد.
حزب‌الله مسئولیت را رد می‌کند.
**۱۹۸۴** – آمریکا روابط خود با عراق را ازسر می‌گیرد و از صدام در جنگ علیه ایران حمایت می‌کند.
**۱۹۸۶** – رونالد ریگان، رئیس‌جمهور آمریکا، از فروش مخفیانه سلاح به ایران نقض تحریم‌ها پرده برمی‌دارد.
**۱۹۸۸** – نیروی دریایی آمریکا دو سکوی نفتی ایران را نابود و یک ناوشکن ایرانی را غرق می‌کند.
ناو وینسنس به‌اشتباه یک هواپیمای مسافربری ایران را سرنگون می‌کند که به شهادت ۲۹۰ مسافر آن منجر می‌شود.
**۲۰۰۲** – جورج دبلیو بوش ایران، عراق و کره شمالی را «محور شرارت» می‌نامد.
مقامات آمریکا ایران را به داشتن برنامه پنهانی تسلیحات هسته‌ای متهم می‌کنند.
**۲۰۰۳** – پس از حمله آمریکا به عراق، هسته‌های مقاومت مردمی در این کشور شکل می‌گیرد و خواسته و هدف آنها خارج شدن اشغالگران آمریکایی از سرزمین عراق است.
ایالات متحده ریشه این اندیشه و اقدامات مقاومت مردمی را از ایران می‌داند.
**۲۰۱۱** – اف‌بی‌آی ایران را به تلاش برای ترور سفیر عربستان در واشنگتن متهم می‌کند.
ایران هرگونه دخالت را رد می‌کند.
**۲۰۱۲** – قانون آمریکا به باراک اوباما اختیار می‌دهد تا بانک‌های خارجی را در صورت کاهش ندادن واردات نفت از ایران تحریم کند.
این تحریم‌ها اقتصاد ایران را تحت فشار قرار می‌دهد.
**۲۰۱۵** – ایران و ۶ قدرت جهانی (از جمله آمریکا) به توافق هسته‌ای می‌رسند که بر طبق آن برنامه هسته‌ای ایران را محدود و برخی تحریم‌ها را لغو کند.
اما هیچ تحریمی از سوی کشورهای غربی لغو نمی‌گردد.
**۲۰۱۶** – ایران ۱۰ ملوان آمریکایی را که به آب‌های سرزمینی ایران وارد شده بودند اسیر می‌کند.
دو کشور تبادل زندانی انجام می‌دهند.
**۲۰۱۸** – دونالد ترامپ به صورت یکطرفه از برجام خارج می‌شود و تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را بر خلاف برجام ازسر می‌گیرد.
**۲۰۱۹** – چندین نفتکش در خلیج فارس مورد حمله قرار می‌گیرند.
آمریکا ایران را مقصر می‌داند، اتهامی که تهران رد می‌کند.
**۲۰۲۰** – آمریکا سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه، را در عراق ترور و به شهادت می‌رساند.
ایران با حملات موشکی به پایگاه‌های آمریکایی در عراق پاسخ می‌دهد که منجر به زخمی‌شدن حدود ۱۰۰ نظامی می‌شود.
**۲۰۲۲** – اغتشاشات در ایران آغاز می‌شود.
آمریکا ضمن حمایت از آن، نهاد‌های درگیر را تحریم می‌کند.
**۲۰۲۳** – ایران پنج ایرانی-آمریکایی زندانی را آزاد می‌کند و در مقابل، آمریکا تحریم‌هایی را لغو و پنج ایرانی را آزاد می‌کند.
**۲۰۲۴** – حملات اسرائیل به نیرو‌های سپاه در سوریه و ترور سیدحسن نصرالله، رهبر حزب‌الله، باعث دو حمله مستقیم ایران به اسرائیل می‌شود.
آمریکا در سرنگونی موشک‌ها و پهپاد‌های ایرانی مشارکت می‌کند.
**۲۰۲۵** – ترامپ ایران را تهدید می‌کند که در صورت عدم توافق درباره برنامه هسته‌ای، این کشور را بمباران خواهد کرد.
آیت‌الله خامنه‌ای هشدار می‌دهد که هر حمله‌ای از سوی آمریکا با «پاسخ قاطع» مواجه خواهد شد.
منبع: رویترز
