پیامدهای روانی آزار دانش آموزان ری؛چه کنیم ماجرای معلم خاطی تکرار نشود

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- فاطمه یوسفی: در یکی از مدارس ابتدایی پسرانه شهرری، واقع در جنوب تهران، ماجرایی تلخ و تکان‌دهنده رخ داد که زندگی چندین دانش‌آموز کلاس پنجم و خانواده‌هایشان را تحت تأثیر قرار داد.
معلم این کلاس، که به گفته منابع مختلف حدود یک سال پیش به این مدرسه آمده بود، به بهانه‌ای موسوم به «تنبیه سربازی» دست به آزار و تعرض به دانش‌آموزان خود زده است.
این ماجرا که ابتدا در سکوت و پنهان‌کاری پیش می‌رفت، سرانجام در اوایل اسفندماه ۱۴۰۳ با افشای جزئیات توسط دانش‌آموزان و پیگیری خانواده‌ها به سطح رسانه‌ها و مقامات رسمی رسید و اکنون به یکی از مهمترین مسائل مطرح در شهرری تبدیل شده است.
اوایل اسفندماه ۱۴۰۳، زمانی که خبر این آزارها در گروه‌های مجازی والدین و میان پچ‌پچ‌های مادران پخش شد، مدیر مدرسه ناچار به واکنش شد.
معلم خاطی از کار برکنار شده و از کلاس درس کنار گذاشته شده است
اما ماجرای این تعرض‌ها به سرعت به گوش مقامات آموزش‌وپرورش و نهادهای قضائی رسید و یک منبع آگاه در این خصوص به خبرنگار مهر گفت که اداره آموزش‌وپرورش شهرری پس از اطلاع از ماجرا، موضوع را به هیئت تخلفات ارجاع داده و دانش‌آموزان تحت مشاوره قرار گرفته‌اند.
او تأکید کرد که مسئولان در حال پیگیری هستند و به خانواده‌ها اطلاع‌رسانی خواهد شد.
سعید فراهانی، مدیر روابط عمومی آموزش‌وپرورش شهرستان‌های تهران صبح یکشنبه، ۲۵ فروردین ۱۴۰۴ در اولین واکنش رسمی اعلام کرد که به محض اطلاع از موضوع، پیگیری‌ها آغاز شده و تحقیقات از طریق حراست اداره کل در جریان است.
او افزود: اگر اتهامات تأیید شود، با فرد خاطی به شدت برخورد خواهیم کرد.
وی همچنین تأیید کرد که معلم خاطی از کار برکنار شده و از کلاس درس کنار گذاشته شده است.
درخواست عزل مدیر آموزش و پرورش ری
بیژن سلیمان‌پور، فرماندار ویژه ری با انتقاد از عدم نظارت و گزارش‌دهی به موقع، پیشنهاد عزل مدیر آموزش‌وپرورش ناحیه یک شهرری را مطرح کرد و اعلام کرد که از همان روز، فرد جدیدی جایگزین او خواهد شد.
او از رسانه‌ها برای افشای این موضوع تشکر و بر لزوم پیگیری‌های بیشتر تأکید کرد.
ورود دادستان ری به ماجرا
اما این پایان ماجرا نبود، محمد مهدی رحیمی، دادستان عمومی و انقلاب ری نیز شامگاه یکشنبه، از تشکیل پرونده قضائی در دادسرای عمومی و انقلاب این شهرستان در این خصوص خبر داد و گفت که موضوع با جدیت و بر اساس قانون حمایت از اطفال و نوجوانان پیگیری می‌شود.
او از افراد خواست از اظهارنظرهای غیرکارشناسانه خودداری کنند تا امنیت روانی دانش‌آموزان حفظ شود.
پس از آن بود، که آموزش‌وپرورش شهرستان‌های تهران جدی تر به مساله ورود کرد و روابط عمومی این اداره کل با صدور اطلاعیه‌ای رسمی اعلام کرد که پس از بررسی اولیه، معلم خاطی تعلیق شده و موضوع به هیئت تخلفات ارجاع شده است.
این اطلاعیه تأکید کرد که وزارت آموزش‌وپرورش با هرگونه رفتار خلاف قانون قاطعانه برخورد خواهد کرد و از انتشار اخبار تأیید نشده که باعث نگرانی والدین می‌شود، انتقاد کرد.
اما چه تضمینی وجود دارد، که این پایان آزار دانش آموزان باشد و یا اینکه علت وقوع چنین معضلاتی چیست و چطور می‌توان از تکرار موارد مشابه جلوگیری کرد، برای درک بهتر ابعاد روانی این ماجرا، گفت‌وگویی با فاطمه عزیزی، کارشناس روانشناسی در حوزه تروما، انجام دادیم و از وی پرسیدیم، تأثیر چنین تجربه‌هایی بر روان کودکان چیست.
لزوم غربالگری روانشناختی معلمان پیش از استخدام و نظارت مستمر بر رفتار آن‌ها
عزیزی گفت: تعرض جنسی یا آزار روانی برای کودکان، به‌ویژه در سنین ۱۰ تا ۱۱ سالگی، می‌تواند آسیب‌های عمیقی به دنبال داشته باشد، این کودکان هنوز در حال شکل‌گیری هویت و درک مفاهیم اخلاقی و اجتماعی هستند، تجربه‌ای مثل این می‌تواند منجر به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، اضطراب مزمن، افسردگی، و کاهش اعتماد به نفس شود.
وی اضافه کرد: نشانه‌هایی مثل کابوس‌های شبانه، ناخن جویدن، یا پرخاشگری که در این دانش‌آموزان دیده شده، همگی زنگ خطر هستند، مهم است که این کودکان به سرعت تحت حمایت روانشناختی قرار گیرند.
این کارشناس روانشناسی در پاسخ به این سوال که «چرا کودکان در این موقعیت‌ها سکوت می‌کنند؟» گفت: کودکان به دلایل مختلفی از قبیل ترس از تهدید، احساس شرم، یا ناتوانی در درک ماهیت رفتار نادرست سکوت می‌کنند، در این مورد، معلم با استفاده از تهدید و سوءاستفاده از جایگاهش، کودکان را وادار به سکوت کرده بود.
این نشان می‌دهد که سوءاستفاده‌کنندگان اغلب از قدرت و اعتماد برای کنترل قربانیان استفاده می‌کنند، آموزش به کودکان و تشویق آن‌ها به صحبت با بزرگسالان مورد اعتماد می‌تواند این سکوت را بشکند.
اینکه «نقش والدین و مدرسه در بهبود این کودکان چیست؟» سوال دیگری بود، که وی در پاسخ به آن با بیان اینکه والدین باید فضایی امن ایجاد کنند تا کودک بدون ترس صحبت کند، گفت: سرزنش یا فشار برای افشای سریع ماجرا می‌تواند آسیب را تشدید کند، مدارس هم باید پروتکل‌های روشنی برای نظارت بر معلمان و حمایت از دانش‌آموزان داشته باشند، مشاوره بلندمدت، گروه‌های حمایتی، و آموزش به معلمان برای شناسایی نشانه‌های آزار ضروری است، متأسفانه در این مورد، به نظر می‌رسد نظارت مدرسه کافی نبوده است.
عزیزی اضافه کرد: پیشگیری نیازمند چند سطح اقدام است، اول، غربالگری روانشناختی معلمان پیش از استخدام و نظارت مستمر بر رفتار آن‌ها.
دوم، آموزش مداوم به دانش‌آموزان و والدین درباره حقوق کودکان و نشانه‌های آزار.
سوم، ایجاد کانال‌های امن برای گزارش‌دهی ناشناس در مدارس و در نهایت، سیستم قضائی باید با سرعت و قاطعیت با متخلفان برخورد کند تا پیام روشنی به جامعه ارسال شود.
تأخیر در اطلاع‌رسانی و نظارت اولیه انتقادات زیادی را برانگیخته است
تا لحظه نگارش این گزارش، معلم خاطی از مدرسه‌ای که در آن‌ها تدریس می‌کرد اخراج شده و پرونده او در هیئت تخلفات آموزش‌وپرورش و دادسرای شهرری در حال بررسی است.
خانواده‌ها همچنان منتظر نتایج تحقیقات هستند و دانش‌آموزان با معلم جدیدی ادامه تحصیل می‌دهند، اما زخم‌های روانی این ماجرا همچنان باقی است، جلسات مشاوره‌ای که آموزش‌وپرورش ترتیب داده، گام اولیه‌ای برای حمایت از این کودکان است، اما به گفته کارشناسان، بهبودی کامل نیازمند زمان و حمایت مداوم است.
ماجرای شهرری هشداری جدی به نظام آموزشی و جامعه است، کودکانی که باید در مدرسه احساس امنیت کنند، قربانی سوءاستفاده‌ای شدند که می‌توانست با نظارت دقیق‌تر و واکنش سریع‌تر از آن پیشگیری شود.
واکنش مقامات، از اخراج معلم تا تشکیل پرونده قضائی، نشان‌دهنده جدیت در پیگیری است، اما تأخیر در اطلاع‌رسانی و نظارت اولیه انتقادات زیادی را برانگیخته است.
این حادثه بار دیگر بر اهمیت آموزش، نظارت، و حمایت از کودکان در برابر آزار تأکید می‌کند.