رهیافت پوتین مقابل کنش‌های ترامپ و تحولات میدان جنگ اوکراین - تسنیم

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم،‌ با توجه به تحولات اخیر و تغییرات در سیاست‌های ایالات متحده، به‌ویژه در دوران ترامپ، سوالات متعددی در خصوص ادامه جنگ اوکراین و نحوه تعامل پوتین با فشارهای ایالات متحده مطرح شده است.
در این نوشتار به بررسی مواضع پوتین، شکاف‌های جدید در دو سوی آتلانتیک و چگونگی واکنش روسیه به فشارهای ترامپ در رابطه با جنگ اوکراین پرداخته شده است.
جنگ اوکراین از ابتدای خود در سال 2014 تاکنون تحولات عمیقی در عرصه سیاست جهانی ایجاد کرده است.
علاوه بر بحران‌های انسانی و نظامی، این جنگ به یکی از محوری‌ترین مسائل در روابط بین‌المللی تبدیل شده است.
در این میان، مواضع دولت‌های مختلف، به‌ویژه ایالات متحده و روسیه، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
سیاست‌های ترامپ در قبال روسیه و جنگ اوکراین می‌تواند تغییرات چشمگیری را در معادلات جهانی به‌وجود آورد.
شکاف‌های جدید در دو سوی آتلانتیک و سیاست‌های ترامپ
در سال‌های اخیر، یکی از ویژگی‌های بارز سیاست خارجی ایالات متحده تحت ریاست‌جمهوری ترامپ، شکاف‌هایی بوده که میان واشنگتن و متحدان سنتی آن در اروپا، به‌ویژه اتحادیه اروپا، به‌وجود آمده است.
شکاف‌های ایجاد شده در میان ایالات متحده و اتحادیه اروپا از یک سو و نیز در درون اتحادیه اروپا از سوی دیگر، به‌ویژه در مواجهه با جنگ اوکراین، به نفع روسیه عمل کرده است.
از یک طرف، حمایت‌های گسترده نظامی و اقتصادی ایالات متحده از اوکراین و تحریم‌های سنگین علیه روسیه، فشار زیادی بر اقتصاد روسیه وارد کرده است.
اما از سوی دیگر، کشورهای اروپایی به‌ویژه آلمان و فرانسه، گاهی در برابر فشارهای ایالات متحده در خصوص ادامه حمایت از اوکراین و تشدید تحریم‌ها تردید کرده‌اند.
این شکاف‌ها می‌تواند به روسیه فرصتی برای تقویت روابط خود با کشورهای خاص، مانند چین و هند و کاهش انزوا در سطح جهانی بدهد.
ترامپ بارها انتقاداتی را نسبت به هم‌پیمانان اروپایی ایالات متحده مطرح کرده و بر لزوم کاهش وابستگی به ناتو و تلاش برای کاهش حضور نظامی ایالات متحده در اروپا تأکید کرده است.
این در حالی است که اتحادیه اروپا به‌ویژه در بحران اوکراین، سیاست‌هایی مستقل‌تر از ایالات متحده را دنبال کرده و به تحریم‌ها و حمایت‌های نظامی از اوکراین ادامه داده است.
با این حال، با حضور دوباره ترامپ در کاخ سفید، سیاست‌های او در قبال روسیه به‌طور قابل توجهی تغییر کرده است.
ترامپ پیشتر نیز اعلام کرده بود که به دنبال روابط نزدیک‌تری با روسیه است و همچنان بر سیاست‌هایی تأکید خواهد کرد که در آن روابط میان دو کشور از حالت تقابل به نوعی همکاری تغییر کند.
این تغییر رویکرد می‌تواند به کاهش فشارها علیه روسیه و ایجاد فرصت‌هایی برای مذاکره پیرامون جنگ اوکراین منجر شود.
اگر ترامپ تصمیم بگیرد که همچنان به حمایت‌های نظامی از اوکراین ادامه دهد و روسیه را تحت فشار قرار دهد، پوتین به‌ویژه در میانه جنگ، نیاز به حفظ موقعیت خود در برابر غرب خواهد داشت.
در این صورت، روسیه ممکن است به دنبال تقویت استراتژی‌های نظامی خود در اوکراین باشد و در عین حال از شکاف‌ها و اختلافات درون آتلانتیک برای تقسیم متحدان غربی و کاهش انسجام آن‌ها بهره‌برداری کند.
سیاست‌های پوتین و انگیزه‌های جنگ در اوکراین
پوتین از همان ابتدای جنگ اوکراین در 2014، اهداف استراتژیک خود را با در نظر گرفتن تهدیدات امنیتی و ژئوپلیتیکی مطرح کرده است.
روسیه جنگ را نه تنها برای بازگرداندن شبه‌جزیره کریمه به خاک خود، بلکه به‌عنوان گامی برای حفظ نفوذ در منطقه شرق اروپا و مقابله با گسترش ناتو و حضور غرب در مرزهای روسیه می‌بیند.
با این حال، جنگ اوکراین هزینه‌های سنگینی برای روسیه به‌همراه داشته است.
از یک سو، تحریم‌های اقتصادی غرب، کاهش روابط تجاری و اقتصادی با بسیاری از کشورها و آسیب به اقتصاد داخلی روسیه، فشارهای قابل توجهی را بر پوتین وارد کرده است.
وضعیت میدانی در اوکراین نقش کلیدی در تعیین واکنش‌های پوتین خواهد داشت.
اگر روسیه احساس کند که پیروزی نزدیک است یا در موقعیتی قرار دارد که می‌تواند در مذاکرات به اهداف خود دست یابد، ممکن است تصمیم به توقف جنگ بگیرد تا بتواند از موقعیت خود بهره بیشتری ببرد و امتیازهای بیشتری کسب کند.
این حالت نشان‌دهنده آن است که پوتین ممکن است به دلیل چشم‌انداز موفقیت، تمایل به توقف درگیری‌ها داشته باشد.
در مقابل، باز هم اگر وضعیت میدانی به نفع روسیه نباشد و فشارهای نظامی از سوی اوکراین و کشورهای غربی شدت پیدا کند، پوتین ممکن است برای جلوگیری از خسارات بیشتر و کاهش فشارها حاضر به وارد شدن در مذاکرات شود.
در چنین شرایطی، تصمیم به مذاکره می‌تواند به منظور کاهش تنش‌ها و یافتن راه حلی برای خروج از وضعیت بحرانی باشد.
بنابراین، پوتین به‌ویژه با توجه به فشارهای داخلی و اقتصادی ممکن است به‌دنبال یک تغییر استراتژیک در میدان جنگ باشد.
در داخل روسیه، پوتین با چالش‌های جدی در مواجهه با تحریم‌ها، مشکلات اقتصادی و نارضایتی‌های اجتماعی مواجه است.
ادامه جنگ ممکن است به تقویت ملی‌گرایی و اتحاد داخلی کمک کند، اما اگر هزینه‌های جنگ بیش از حد بالا برود، پوتین ممکن است با فشارهای داخلی و انتقادات جدی از سوی مخالفان و برخی از اعضای خود در دولت مواجه شود.
در چنین شرایطی، پوتین ممکن است به‌دنبال پایان دادن به جنگ از طریق مذاکره باشد، به‌ویژه اگر این امر به حفظ وجهه و موقعیت داخلی او کمک کند.
آیا پوتین به فشار ترامپ برای توقف جنگ تن خواهد داد؟
در عین حال اگر ترامپ بخواهد سیاست خود را بر پایه دیپلماسی و کاهش تنش با روسیه بنا کند، احتمالاً از روسیه خواهد خواست که جنگ را متوقف کرده و به یک توافق صلح دست یابد.
با این حال، پوتین به‌طور معمول در مواجهه با فشارهای خارجی واکنشی سخت‌گیرانه دارد و به راحتی به عقب‌نشینی در برابر فشارها تن نمی‌دهد.
سیاست ترامپ، که بیشتر بر تعامل مستقیم و مذاکره متمرکز است، ممکن است فرصتی برای روسیه ایجاد کند تا از این فشارها استفاده کند، اما نه به‌راحتی و نه به‌طور کامل.
وضعیت میدانی در اوکراین نیز عامل تعیین‌کننده‌ای در واکنش پوتین خواهد بود.
اگر روسیه احساس کند که پیروزی قریب‌الوقوع است یا می‌تواند در مذاکرات به خواسته‌های خود دست یابد، احتمال توقف جنگ برای کسب امتیازات بیشتر وجود دارد.
اما اگر وضعیت میدانی به ضرر روسیه باشد و فشارهای نظامی از سوی اوکراین و کشورهای غربی افزایش یابد، ممکن است پوتین حاضر به مذاکره شود.
پوتین برای حفظ حمایت داخلی در روسیه و تقویت موقعیت خود در برابر مخالفان، نیاز دارد تا به‌عنوان یک رهبر قوی و متعهد به امنیت ملی کشور خود شناخته شود.
تسلیم شدن در برابر فشارهای خارجی، به ویژه از سوی پوتین، می‌تواند تهدیدی برای مشروعیت او در داخل کشور باشد.
علاوه بر این، پوتین باید با در نظر گرفتن تحولات جهانی و پیامدهای ادامه جنگ، تصمیم بگیرد که آیا ادامه جنگ به نفع روسیه است یا خیر.
به طور کلی، برنامه پوتین برای ادامه جنگ با اوکراین در شرایط فعلی به شدت به شکاف‌های موجود در آتلانتیک، سیاست‌های ترامپ و وضعیت میدانی جنگ بستگی دارد.
در حالی که شکاف‌ها و اختلافات میان غربی‌ها می‌تواند به روسیه فرصت‌هایی بدهد، پوتین همچنان به اهداف استراتژیک خود در اوکراین و حفظ نفوذ در منطقه توجه دارد.
با این حال، فشارهای اقتصادی داخلی و خارجی و چالش‌های نظامی ممکن است او را به سمت مذاکره و پایان دادن به جنگ سوق دهد، البته نه در صورتی که روسیه همچنان امید به پیروزی داشته باشد.
در مجموع، پوتین در موقعیتی پیچیده قرار دارد و برنامه‌اش برای ادامه جنگ به شدت به تحولات جهانی و منطقه‌ای وابسته است.
نویسنده: معصومه محمدی، کارشناس مسائل روسیه
انتهای پیام/