هوش مصنوعی ابزاری از قدرت در سطح استراتژیک به شمار می‌رود
قم- عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به جایگاه راهبردی هوش مصنوعی در تحولات آینده جهان گفت: هوش مصنوعی ابزاری از قدرت در سطح استراتژیک به شمار می‌رود.
به گزارش خبرنگار مهر، آیت‌الله محسن اراکی، بعدازظهر سه‌شنبه در نشست تخصصی ملی «کاربردها و ظرفیت‌های هوش مصنوعی در توسعه استارتاپ‌های علوم انسانی» که در سالن همایش‌های بین‌المللی غدیر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد، با اشاره به جایگاه راهبردی هوش مصنوعی در تحولات آینده جهان، به تبیین ابعاد فقهی و شرعی بهره‌برداری از این فناوری نوین پرداخت.
وی با تأکید بر اینکه هوش مصنوعی ابزاری از قدرت در سطح استراتژیک به شمار می‌رود، اظهار کرد: پرداختن به مسائل نظری، کاربردی و تکنولوژیکی مرتبط با این فناوری، نه‌تنها وظیفه نخبگان علمی بلکه از مسئولیت‌های حاکمیت اسلامی است؛ چرا که احکام فقهی مرتبط با قدرت‌های کلان، در قلمرو وظایف عمومی حکومت قرار می‌گیرند.
آیت‌الله اراکی با بیان اینکه فقها موظفند در حوزه استنباط احکام شرعی مربوط به فناوری‌های نوظهور از جمله هوش مصنوعی ورود جدی داشته باشند، گفت: در زمینه فقه‌القضاء و اثبات جرم، این پرسش مطرح است که آیا استفاده از بازسازی چهره یا صدا برای واداشتن متهم به اقرار، مشروعیت دارد یا خیر؟
پاسخ آن است که در حقوق‌الله و حدود شرعی، علم قاضی کفایت نمی‌کند و استفاده از ابزارهای نوین از جمله هوش مصنوعی در این موارد جایز نیست، اما در موارد حق‌الناس و حفظ نظم عمومی، بهره‌گیری از این فناوری مجاز و در برخی مواقع واجب است.
وی با اشاره به ظرفیت‌های هوش مصنوعی در شبیه‌سازی شخصیت‌ها، تصریح کرد: باید بررسی کرد که آیا نسبت دادن گفتار یا کردار به فردی چه مسلمان و چه غیرمسلمان بدون رضایت او، حتی در صورت مطابقت با واقع، جایز است یا خیر؟
از منظر فقهی، این اقدام نوعی تصرف در شخصیت فرد محسوب می‌شود و نیازمند رضایت اوست.
عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به نقش هوش مصنوعی در حوزه دیپلماسی و جنگ نرم گفت: در عرصه جنگ اقتصادی و رسانه‌ای، اگر بتوان از این ابزار برای ایجاد اختلال در ساختار دشمن بهره برد، چنین اقدامی از منظر فقه جنگی مشروع است.
همان‌گونه که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «الحرب خدعه»، بهره‌برداری از تکنیک‌های روانی و اطلاعاتی از جمله تولید محتوای هدفمند در فضای مجازی، در چنین مواردی مجاز و بلکه ضروری است.
آیت‌الله اراکی در ادامه با انتقاد از فضای ناامن رسانه‌ای که گاه مانع از حضور آزادانه زنان محجبه یا کسبه متدین در جامعه می‌شود، افزود: چنین وضعیتی مصداق سلب امنیت عمومی است و در فقه اسلامی، محاربه تلقی می‌شود؛ لذا مقابله با آن با استفاده از ظرفیت هوش مصنوعی نه‌تنها جایز، بلکه واجب است.
وی با اشاره به استفاده فقهی از دروغ در اصلاح ذات‌البین اظهار کرد: در مواردی خاص که دروغ منجر به صلح و آشتی میان افراد یا جریان‌های سیاسی شود، نه‌تنها جایز بلکه دارای استحباب مؤکد است؛ بنابراین تولید محتوای صلح‌آمیز با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، در این موارد دارای مشروعیت شرعی است.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه در پایان خاطرنشان کرد: هوش مصنوعی با توجه به نقش کلان خود در مدیریت جوامع و تأثیرات گسترده بر ابعاد فرهنگی، اقتصادی، امنیتی و حتی فقهی زندگی بشر، نیازمند نگاه عمیق و اجتهادی در سطح کلان حاکمیتی است؛ و از این‌رو غفلت از آن، محرومیت از ابزار قدرت در آینده خواهد بود.