شیخ نعیم قاسم؛ از تأسیس «جنبش محرومان» تا دبیرکلی حزب‌الله لبنان
«شیخ نعیم قاسم»، چهارمین دبیرکل حزب الله است که پس از شهادت «سیدحسن نصرالله» به عنوان دبیرکل جدید این جنبش تعیین شد؛ وی سابقه طولانی مبارزاتی در جنبش‌های «امل» و «حزب الله» لبنان دارد.
به گزارش مشرق، «شیخ نعیم قاسم»، دبیرکل حزب الله، عالم دینی شیعه و سیاستمدار لبنانی است که از مشهورترین رهبران جنبش «حزب الله لبنان» به شمار می‌رود و در ۲۹ اکتبر ۲۰۲۴ (۸ آبان ۱۴۰۳) پس از ترور شهید «سیدحسن نصرالله»، دبیرکل پیشین حزب الله، به عنوان چهارمین دبیرکل این جنبش انتخاب شد.
وی پیش از این جانشین دبیرکل حزب الله لبنان بود.
نعیم قاسم دارای مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد در رشته شیمی است و در مجموعه‌های اسلامی از دهه هفتاد قرن بیستم فعالیت داشت و با «امام موسی صدر» از آغاز تأسیس «جنبش محرومان» همراه بود.
سپس در تأسیس جنبش «حزب الله» لبنان مشارکت کرد و در سال ۱۹۹۱ به عنوان جانشین دبیرکل این جنبش انتخاب شد.
تولد و زندگی شخصی
شیخ نعیم قاسم در منطقه «البسطة التحتا» در بیروت در سال ۱۹۵۳ به دنیا آمد.
مادر او از اهالی «کفر فیلا» از توابع منطقه التفاح در جنوب لبنان بود.
وی متأهل است و ۶ فرزند دارد که شامل ۴ پسر و ۲ دختر است.
تحصیلات دانشگاهی و حوزوی
شیخ نعیم قاسم در سال ۱۹۷۰ به دانشکده علوم تربیتی دانشگاه لبنان رفت و در رشته شیمی به زبان فرانسه به تحصیل پرداخت و پس از فارغ تحصیلی به مدت ۶ سال به تدریس شیمی در دبیرستان‌های لبنان پرداخت؛ پس از آن مدرک کارشناسی ارشد خود را از همان دانشگاه در سال ۱۹۷۷ در رشته شیمی کسب کرد.
شیخ نعیم قاسم در دوران دانشگاهی خود در حالی که تنها ۱۸ سال سن داشت، کلاس‌هایی را برای کودکان در مسجد برگزار می‌کرد.
او همزمان مطالعات و تحصیلات حوزوی خود را ادامه داد.
وی دروس حوزوی خود را تحت اشراف علمای بزرگ شیعه لبنان همچون عباس موسوی، حسن طراد و علی امین فراگرفت و دروس خارج در علم فقه و اصول را با شاگردی مرحوم محمدحسین فضل الله به پیش برد.
فعالیت‌های سیاسی
شیخ نعیم قاسم در زمان دانشجویی خود در تأسیس «اتحادیه دانشجویان مسلمان» در لبنان مشارکت داشت و ریاست جمعیت آموزش دینی و اسلامی را از سال ۱۹۷۴ تا ۱۹۸۸ عهده‌دار بود.
وی پس از تشکیل جنبش «امل» به عنوان شاخه نظامی جنبش محرومان لبنان به دست امام موسی صدر در سال ۱۹۷۴ به این جنبش پیوست و جانشین مسئول فرهنگی در این جنبش شد.
سپس دبیر شورای فرماندهی جنبش أمل شد و در زمان مسئولیت حسین الحسینی به عنوان نماینده عقیدتی و فرهنگی برگزیده شد.
پس از انقلاب اسلامی ایران، شیخ نعیم قاسم از جنبش أمل کناره گیری کرد و مطالعات حوزوی خود را تکمیل نمود و فعالیت‌های دینی خود را از طریق برگزاری کلاس‌ها در مساجد و حسینیه‌ها در بیروت و ضاحیه جنوبی لبنان دنبال کرد.
او بیش از ۱۰ سال به این کار همت گماشت و در مساجد و حسینیه‌های متعددی اقدام به برگزاری کلاس‌های دینی کرد.
نعیم قاسم جلسات هفتگی خود را به مدت ۱۰ سال در مسجد «بِر و ارشاد» ادامه داد و سپس مسجد امام مهدی رفت و ۴ سال در آنجا ماند و در این جابجایی‌ها بین مساجد و حسینیه‌ها طی این سال‌ها، در هیچکدام بیشتر از ۳ تا ۵ سال نماند.
نعیم قاسم در تأسیس جمعیت آموزش دینی اسلامی در سال ۱۹۷۷ مشارکت کرد و این مجموعه را تا سال ۱۹۹۰ مدیریت کرد.
سپس متأثر از انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (ره) به فعالیت سیاسی برگشت و در کمیته‌های اسلامی مشارکت کرد و مشغول فعالیت‌های رسانه‌ای برای انقلاب شد.
در سال ۱۹۸۲ حزب الله تأسیس شد و نعیم قاسم از برجسته‌ترین فعالان این جنبش در زمان تأسیس آن بود.
شیخ نعیم قاسم یکی از عناصر برجسته در روند تأسیس حزب الله لبنان در سال ۱۹۸۲ بود و به عنوان عضو شورای حزب الله انتخاب شد و ۳ دوره در این شورا حضور داشت.
سپس مسئولیت فعالیت‌های تربیتی و پیشاهنگی بیروت به وی محول شد.
او در ادامه معاون رئیس شورای اجرایی حزب الله و سپس رئیس این شورا شد.
در نهایت در سال ۱۹۹۱ به عنوان معاون دبیرکل حزب الله انتخاب شد.
یکی از مسئولیت‌های وی پیگیری فعالیت نمایندگان پارلمانی حزب الله و فعالیت‌های سیاسی آنها بود.
وی همچنین مسئول هماهنگی عمومی انتخابات پارلمانی حزب الله در سال ۱۹۹۲ همزمان با آغاز اولین انتخابات پارلمانی شد.
دوران طولانی حضور شیخ نعیم قاسم در معاونت دبیرکلی حزب الله با تحولات زیادی همراه بود که از جمله آنها می‌توان به جنگ جولای سال ۱۹۹۳، جنگ سال ۱۹۹۶، آزادسازی لبنان در سال ۲۰۰۰، جنگ ۳۳ روزه سال ۲۰۰۶ و همچنین درگیری‌های سال ۲۰۱۷ اشاره کرد که توان نظامی حزب الله در طول این مدت به صورت فزاینده‌ای افزایش یافت.
تألیفات
کتاب «حزب الله» که در آن اهداف حزب و تاریخ و دیدگاه سیاسی آن ارائه شده است.
کتاب «امام خمینی بین اصالت و نوآوری»
کتاب «رهبر احیاگر» درباره آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران
کتاب «جامعه مقاومت؛ اراده شهادت و پیروزی سازی»