سریال‌های تاریخی در قاب سیما؛ شیخ بهایی چطور شکل گرفت؟
سریال «شیخ بهایی» که در دهه ۸۰ از تلویزیون پخش شد امروز با حضور جمعی از بازیگران فقید شناخته شده می تواند همچنان در بازپخش‌ها مورد توجه قرار بگیرد.
به گزارش خبرنگار مهر، مجموعه «شیخ بهایی» عنوان مجموعه‌ای است که به زندگی شیخ بهایی دانشمند، فیلسوف و معمار برجسته ایرانی در عصر صفوی، پرداخته است.
چهره ای که شاید هنوز هم در میان نسل های جوان تر کمتر شناخته شده است.
این مجموعه تلویزیونی به کارگردانی شهرام اسدی ساخته شد که هنوز هم او را با مهمترین، شناخته شده ترین و محبوب ترین اثرش یعنی فیلم سینمایی «روز واقعه» می شناسیم.
فیلمنامه «شیخ بهایی» را محسن دامادی و حجت قاسم‌زاده اصل به نگارش درآورده‌اند.
این مجموعه تلویزیونی تاریخی روایتگر زندگی شیخ بهایی دانشمند لبنانی‌تبار عصر صفوی در دو بخش نوجوانی و کهنسالی است که امروز سوم اردیبهشت همزمان با روز بزرگداشت شیخ بهایی به مرور این سریال پرداخته ایم.
مروری بر ساخت و جزییات تولید سریال
سریال «شیخ بهایی» طی سال های ۸۲ و ۸۳ ساخته و بعد از آن در ۱۷ قسمت ۵۰ دقیقه‌ای از شبکه دوم سیما پخش شد.
این اثر نه تنها روایتگر زندگی شخصیتی تأثیرگذار در تاریخ ایران است، بلکه به بررسی جنبه‌های مختلف علمی، فرهنگی و هنری دوران صفویه نیز می‌پردازد.
این مجموعه در دو بخش اصلی ساخته شده است: بخش نخست به دوران نوجوانی شیخ بهایی اختصاص دارد و بخش دوم به بررسی یک سال از زندگی او در ۶۷ سالگی می‌پردازد.
در بخش نخست، داستان مهاجرت شیخ بهایی از لبنان به ایران در زمان فشار و آزار حاکم عثمانی روایت شده است.
بخش دوم نیز به زندگی شیخ بهایی در اصفهان، نقش او در دانش و معماری و همچنین روابط او با شاه عباس صفوی و دیگر شخصیت‌های تأثیرگذار آن دوران می‌پردازد.
در نهایت، درگذشت شیخ بهایی در سال ۱۰۳۳ هجری قمری نیز در این مجموعه به تصویر کشیده شده است.
مراحل ساخت این مجموعه و پیش تولید آن از سال ۱۳۸۰ و فیلمبرداری آن از بهار سال ۱۳۸۲ آغاز شد.
برای فیلمبرداری این مجموعه، مناطق مختلفی انتخاب شدند که از جمله این مکان‌ها می‌توان به رودبار، اخترآباد شهریار، جزیره آشوراده در بندر ترکمن، اصفهان، تهران و شهرک سینمایی غزالی اشاره کرد.
همچنین در بخش هایی از قصه که حضور شیخ بهایی در لبنان را نشان می داد برای بازسازی صحنه‌های لبنان، منطقه‌ای در منجیل رودبار انتخاب شد که با دقت بالا به تصویر کشیده شد.
حضور بازیگران شاخص نقطه قوت سریال
حضور بازیگران برجسته در این مجموعه، یکی از نقاط قوت آن به شمار می‌رود.
در بخش نخست دوران نوجوانی شیخ بهایی، خسرو شکیبایی در نقش شیخ عزالدین پدر شیخ بهایی، فاطمه گودرزی در نقش حریر مادر شیخ بهایی، سپنتا سمندریان در نقش نوجوانی شیخ بهایی و چنگیز وثوقی در نقش هاکان بیگ به ایفای نقش پرداختند.
در بخش دوم دوران کهنسالی شیخ بهایی نیز علی نصیریان در نقش شیخ بهایی، ژاله علو به عنوان شهربانو همسر شیخ بهایی، علی دهکردی در نقش شاه عباس صفوی، اسماعیل شنگله در نقش میرزا رفیع وزیر اصفهان و رضا فیاضی در نقش باقر بیگ حضور داشتند.
سریال‌های تاریخی همواره به عنوان پلی میان گذشته و حال، نقش مهمی در بازشناسی شخصیت‌های تاریخی ایفا کرده‌اند.
«شیخ بهایی» نیز با بازتاب زندگی این دانشمند بزرگ، نه تنها به معرفی او کمک کرده، بلکه اهمیت هنر و علم در تاریخ ایران را نیز یادآوری کرده است.
این مجموعه با حضور بازیگران شاخص و دقت در بازسازی تاریخ، نمونه‌ای از تلاش‌های موفق در حوزه سریال‌های تاریخی است که می‌تواند الهام‌بخش آثار مشابه در آینده باشد.
با توجه به اهمیت موضوع و کیفیت ساخت، این مجموعه مورد استقبال منتقدان و مخاطبان قرار گرفت و به عنوان یکی از آثار برگزیده در حوزه سریال‌های تاریخی شناخته شد.
این اثر نه تنها زندگی شیخ بهایی را به تصویر کشیده، بلکه به تقویت هویت تاریخی و فرهنگی مخاطبان نیز کمک کرده است.
بازپخش سریال ها در دوره های مختلف
شبکه آی فیلم این روزها بیشتر به سریال های سال های اخیر اختصاص پیدا کرده است و حتی در مواردی سریال های یکی دو سال اخیر را هم با فاصله ای یک ساله در کنداکتور پخش قرار داده است.
این شبکه اما شاید بهتر است بازپخش سریال های تاریخی را بیشتر در دستور کار قرار دهد.
اگرچه که سریال «شیخ بهایی» در دوره هایی پخش شده است اما شاید بازپخش این سریال ها هر چند سال یک بار بتواند در شناخت و مرور زندگی این چهره های تاریخی موثر باشد.
به ویژه که برگ برنده این سریال غیر از محتوا حضور بازیگران شاخصی است که بسیاری از آنها امروزه دیگر در قید حیات نیستند و میراث ماندگارشان حالا از طریق چنین آثاری دیده می شود.