فرونشست زمین؛ تهدیدی خاموش برای تمدن کهن ایران
فرونشست زمین به عنوان پدیده ای بی صدا اما ویرانگر، امروز در حال بلعیدن ریشه های تاریخی ایران است، تهدیدی خاموش که بافت های کهن و هویت فرهنگی کشور را در سکوتی نگران کننده به کام نابودی می کشاند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از یزد، پدیده فرونشست زمین که آن را «زلزله‌ای خاموش» می‌نامند، به‌تدریج، اما مداوم، ساختارهای زیربنایی و فرهنگی شهرهای تاریخی ایران را با تهدید مواجه کرده است.
این بحران آرام و بی‌صدا، برخلاف زلزله‌هایی که ناگهانی و قابل مشاهده‌اند، از عمق زمین شالوده‌های تمدن کهن ما را نشانه رفته و به‌ویژه بافت‌های تاریخی را در خطر فروپاشی قرار داده است.
در روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی، این مسئله بار دیگر در کانون توجه مسئولان شهری و کارشناسان میراث فرهنگی قرار گرفت.
شهردار منطقه بافت تاریخی یزد، با اشاره به وضعیت نگران‌کننده فرونشست در کشور هشدار داد که ادامه این روند می‌تواند به نابودی غیرقابل جبران بخشی از هویت ایرانی بینجامد.
فرونشست؛ زلزله‌ای خاموش در دل شهرهای کهن
علیرضا نقوی، شهردار منطقه بافت تاریخی یزد به مناسبت روز جهانی محوطه‌های تاریخی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با هشدار نسبت به پدیده فرونشست، اظهار داشت: فرونشست، زلزله‌ای خاموش است که بافت‌های تاریخی ما را به‌شدت تهدید می‌کند.
وی افزود: بیش از 50 درصد بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی ایران در معرض این تهدید قرار دارند و اگر این وضعیت نادیده گرفته شود، بخش‌هایی از هویت و تمدن ما برای همیشه از میان خواهد رفت.
لزوم تاب‌آوری اقلیمی بافت‌های تاریخی
نقوی با تأکید بر لزوم تاب‌آور شدن بناهای تاریخی در برابر فرونشست، گفت: ما نیز باید مانند بسیاری از کشورهای جهان، تاب‌آوری اقلیمی را در دستور کار حفاظت از میراث تاریخی قرار دهیم.
به گفته وی، این رویکرد می‌تواند راهکاری موثر در حفاظت از بناهایی باشد که نه‌تنها نماد هویت فرهنگی، بلکه سرمایه ملی کشور هستند.
فرونشست در ایران؛ فراتر از استاندارد جهانی
شهردار منطقه بافت تاریخی یزد در ادامه با اشاره به آمارهای نگران‌کننده، گفت: در حالی که فرونشست طبیعی نباید سالانه از 4 میلی‌متر تجاوز کند، این عدد در سال 1398 در اصفهان به 184 میلی‌متر رسیده است و این وضعیت بحرانی است و باید توجه فوری به آن شود.
نقوی با نام بردن از استان‌های یزد، فارس، کرمان و اصفهان به عنوان کهن‌زادبوم‌های کشور، بیان کرد: فرونشست در این مناطق از حالت طبیعی خارج شده و به دغدغه‌ای جهانی بدل شده است.
وی خواستار پیوستن فعالان محیط‌زیست و میراث فرهنگی در این مسیر شد و افزود: ما دیگر با یک چالش محلی روبه‌رو نیستیم؛ این یک بحران جهانی است.
ایران در میان کشورهایی با بیشترین نرخ فرونشست
شهردار منطقه بافت تاریخی یزد با اشاره به گزارش‌های جهانی خاطرنشان کرد: فیلیپین، ایران، کاستاریکا، اندونزی و ازبکستان، بالاترین نرخ متوسط فرونشست را دارند و ایران نیز از نظر وسعت مناطق تحت تأثیر، در کنار کشورهایی چون چین، هند و پاکستان قرار دارد.
نقوی گفت: فرونشست پدیده‌ای غیرقابل برگشت است و اگر امروز برای مهار آن اقدام نکنیم، فردا برای نجات بافت‌های تاریخی دیر خواهد بود.
وی تأکید کرد: پایش مستمر، سرعت عمل و تصمیم‌گیری علمی، نیاز ضروری امروز ما برای حفظ تمدن ایران در برابر این تهدید خاموش است.
زنگ خطری که دیگر باید شنیده شود
پدیده فرونشست زمین، برخلاف ظاهر خاموش و بی‌هیاهویش، نه‌تنها تهدیدی زیست‌محیطی بلکه تهدیدی تمدنی است.
آن چه امروز در آمارها و هشدارها مطرح می‌شود، فردا ممکن است به تصاویر دردناک فروپاشی دیوارها، کوچه‌ها و خاطرات تاریخی بدل شود.
سخنان شهردار منطقه بافت تاریخی یزد، تلنگری است جدی به مسئولانی که هنوز فرونشست را صرفاً یک پدیده طبیعی می‌دانند و نه یک فاجعه ملی.
این پدیده، آزمونی واقعی برای سنجش میزان عزم ما در حفاظت از میراث فرهنگی است؛ آیا قرار است این گنجینه‌های بی‌بدیل را با برنامه‌ریزی علمی، پایش مستمر و بودجه کافی نجات دهیم؟
یا آن‌که باز هم باید منتظر «حادثه» بمانیم تا تلخی واقعیت، ما را از خواب بیدار کند؟
واقعیت آن است که فرونشست، زلزله‌ای خاموش است که پیشاپیش، ما را از زمان وقوعش باخبر کرده و حتی نقشه مسیرش را هم نشان داده است.
اگر باز هم بی‌تفاوت عبور کنیم، این‌بار نه زمین، بلکه بی‌توجهی ماست که ریشه‌های تاریخ‌مان را می‌بلعد.
انتهای پیام/781/
