دو روی سکه ایمنی و حفاظت از بنای‌های تاریخی بازار کرمان
کرمان – بازار کرمان به عنوان بزرگترین راسته بازار ایران در کنار لزوم افزایش ایمنی، با چالش حفاظت و حراست از بناهای تاریخی مواجه است.
خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: در دهه‌های اخیر مسئله ایمنی و حفاظت از میراث فرهنگی به یکی از چالش‌های مهم شهرهای تاریخی تبدیل شده است و در این میان بازار بزرگ کرمان که به عنوان طولانی‌ترین راسته بازار ایران شناخته می‌شود نمونه‌ای از این تعادل ظریف بین نیازهای ایمنی مدرن و حفظ هویت تاریخی است.
چالش‌های موجود؛ کمبود نقدینگی
با وجود موقعیت استراتژیک بازار کرمان، این منطقه تاکنون فاقد ایستگاه آتش‌نشانی بوده است.
این موضوع در شرایطی که بازار شامل انبارهای مواد قابل اشتعال و ساختمان‌های قدیمی است که خطرات جدی را به همراه دارد.
بازار کرمان به دلیل قدمت بالا و وابستگی به ضوابط میراث فرهنگی، محدودیت‌هایی در تغییر کاربری، ساخت و ساز و دسترسی خودروهای سنگین دارد و این محدودیت‌ها برنامه‌ریزی برای احداث ایستگاه آتش‌نشانی را پیچیده‌تر کرده است.
حفاظت از میراث فرهنگی
خانه شرکت فرش، یکی از بناهای تاریخی اطراف بازار، به دلیل ارزش تاریخی و فرهنگی، نیازمند مرمت و ساماندهی است.
این روزهای صحبت‌هایی در خصوص تغییر کاربری این خانه و تبدیل آن به ایستگاه آتش نشانی به گوش می‌رسد که موجب نگرانی دوستداران میراث فرهنگی در کرمان شده است، اما تغییر کاربری این بنا بدون در نظر گرفتن ارزش‌های تاریخی می‌تواند به از دست رفتن هویت فرهنگی منطقه منجر شود.
ایجاد ایستگاه آتش‌نشانی در زمین‌های خالی اطراف بازار
به جای تغییر کاربری خانه شرکت فرش، می‌توان از زمین‌های خالی و بلااستفاده در اطراف بازار استفاده کرد.
این رویکرد نه تنها از نابودی منظره‌های تاریخی جلوگیری می‌کند، بلکه امکان دسترسی سریع‌تر به نقاط مختلف بازار را فراهم می‌آورد.
تبدیل خانه شرکت فرش به موزه صنعت فرش
با توجه به پیشینه‌ای که بنای خانه شرکت فرش در تولید و تجارت قالی کرمان داشته است، تبدیل آن به موزه صنعت فرش می‌تواند به حفظ هویت فرهنگی منطقه کمک کند.
این موزه می‌تواند شامل نمایشگاه‌های مرتبط با فرش، کارگاه‌های آموزشی و فضاهای تعاملی برای جذب گردشگران باشد و همکاری بین شهرداری و میراث فرهنگی برای تدوین طرح محتوایی دقیق و اجرایی ضروری است.
این طرح باید شامل ارزیابی محیطی، طراحی معماری و برنامه‌ریزی برای استفاده بهینه از فضای موجود باشد.
مرمت و ساماندهی بنای خانه شرکت فرش
قبل از هرگونه تغییر کاربری، مرمت و ساماندهی این بنا باید به صورت حرفه‌ای انجام شود.
این فرآیند باید تحت نظارت میراث فرهنگی و با رعایت ضوابط حفاظتی انجام شود تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود.
ایجاد شبکه‌ای از ایستگاه‌های کوچک آتش نشانی
به جای احداث یک ایستگاه بزرگ آتش نشانی، می‌توان شبکه‌ای از ایستگاه‌های کوچک و متحرک در نقاط مختلف بازار ایجاد کرد.
این ایستگاه‌ها می‌توانند با استفاده از تجهیزات پیشرفته، خدمات اطفا حریق را در کوتاه‌ترین زمان ممکن ارائه دهند.
طرح ایجاد ایستگاه آتش‌نشانی و تغییر کاربری خانه شرکت فرش می‌تواند تأثیرات عمیقی بر جامعه محلی داشته باشد.
از یک سو افزایش ایمنی بازار می‌تواند اعتماد تجار و بازدیدکنندگان را افزایش دهد و از سوی دیگر، حفظ میراث فرهنگی می‌تواند به ایجاد هویت و افتخار محلی کمک کند.
این تعادل بین نیازهای مدرن و حفظ هویت تاریخی نیازمند تصمیم‌گیری‌های شفاف و مشارکتی است.
بازار تاریخی کرمان به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار ملی ایران، نیازمند رویکردی هماهنگ و تلفیقی برای ارتقای ایمنی و حفظ میراث فرهنگی است.
ایجاد ایستگاه آتش‌نشانی در زمین‌های خالی اطراف بازار و تبدیل خانه شرکت فرش به موزه صنعت فرش، دو راهکاری هستند که می‌توانند به حل این چالش‌ها کمک کنند.
این اقدامات نه تنها به افزایش ایمنی منطقه کمک می‌کنند، بلکه به حفظ هویت فرهنگی و جذب گردشگری نیز منجر خواهند شد.
با توجه به اهمیت موضوع، توصیه می‌شود که تمام ذی‌نفعان در این فرآیند مشارکت فعال داشته باشند و تصمیم‌گیری‌ها بر اساس مطالعات دقیق و مشورت‌های متخصصان انجام شود.
محمد حسنی، یکی از فعالان میراث فرهنگی استان کرمان در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: طی سال‌های اخیر چند بار شاهد آتش سوزی در بازار کرمان بوده ایم و دسترسی به مناطق بازار در این موارد به سختی انجام شده است که به طور مثال می‌توان به آتش سوزی در کاروانسرای جر اشاره کرد.
وی عنوان کرد: عدم وجود یک ایستگاه آتش نشانی در نزدیکی بازار کرمان یک نگرانی جدی است، اما اگر نقشه هوایی بازار را ببینید متوجه می‌شوید زمین‌های خالی زیادی در اطراف بازار وجود دارد و سوال مطرح می‌شود که چرا باید یک خانه تاریخی به ایستگاه آتش نشانی تبدیل شود.
حسنی، افزود: بهتر است برای حفظ هویت فرهنگی بازار، خانه‌های تاریخی اطراف بازار بعد از بازسازی، کاربری‌های متناسب با هویت بازار را داشته باشند.
وی عنوان کرد: اینکه یک خانه تاریخی را ایستگاه آتش نشانی کنیم امر رایجی نیست و باید از زمین‌های خالی اطراف بازار برای حل این مشکل استفاده کرد.
وی گفت: اولویت بازار این است که خانه‌های تاریخی که هم اکنون انبار شده اند را خالی کنیم و سیستم برق کشی بازار اصلاح شود.